A Conceptual and Regulatory Framework

Conceptual and Regulatory Framework

Chapter Learning Objectives

Upon completing this chapter, you will be able to:

• Explain why a regulatory framework is necessary and discuss the advantages and disadvantages of IFRS Standards compared to a national regulatory framework.

• Explain why IFRS Standards alone do not constitute a complete regulatory framework.

• Understand the difference between principles-based and rules-based frameworks and discuss whether they can complement each other.

• Explain the International Accounting Standards Board (IASB) standard-setting process, including revisions to and interpretations of IFRS Standards.

• Describe the relationship between national standard-setting bodies and the IASB in the standard-setting process.

• Explain the purpose and role of the International Sustainability Standards Board (ISSB).

• Describe the objective, scope, and core content of IFRS S1 – General Requirements for Disclosure of Sustainability-related Financial Information.

• Explain what a conceptual framework for financial reporting is.

• Discuss whether a conceptual framework is necessary and explore possible alternative systems.

• Define relevance and faithful representation, and describe the qualities that enhance these characteristics.

• Discuss whether faithful representation goes beyond mere compliance with IFRS Standards.

• Explain the concepts of understandability and verifiability in relation to financial information.

• Discuss the importance of comparability and timeliness for users of financial statements.

Konseptual və Tənzimləyici Çərçivə

Fəsil üzrə Öyrənmə Məqsədləri

Bu fəsli tamamladıqdan sonra aşağıdakıları izah edə biləcəksiniz:

• Tənzimləyici çərçivənin niyə lazım olduğunu və IFRS Standartlarının milli tənzimləmə çərçivəsinə nisbətən üstünlüklərini və çatışmazlıqlarını izah etmək.

• IFRS Standartlarının tənzimləyici çərçivə üçün tam yetərli olmamasının səbəblərini izah etmək.

• Prinsiplərə əsaslanan və qaydalara əsaslanan çərçivələr arasındakı fərqi başa düşmək və onların bir-birini tamamlayıb-tamamlamadığını müzakirə etmək.

• Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurasının (IASB) standartların yaradılması prosesini, IFRS Standartlarına edilən dəyişiklikləri və onların interpretasiyasını izah etmək.

• Milli standart müəyyən edən qurumların IASB ilə əlaqəsini və onların standartların formalaşdırılmasında rolunu izah etmək.

• Beynəlxalq Davamlılıq Standartları Şurasının (ISSB) məqsədini və rolunu izah etmək.

• IFRS S1 - Davamlılıqla bağlı Maliyyə Məlumatlarının Açıqlanmasına dair Ümumi Tələblərin məqsədini, əhatə dairəsini və əsas məzmununu təsvir etmək.

• Maliyyə hesabatlığı üçün konseptual çərçivənin nə olduğunu izah etmək.

• Konseptual çərçivənin zəruri olub-olmadığını və alternativ sistemlərin nədən ibarət ola biləcəyini müzakirə etmək.

• Relevans (əlaqəlilik) və sadiq təsvir anlayışlarını izah etmək və bu xüsusiyyətləri gücləndirən keyfiyyətləri təsvir etmək.

• Sadiq təsvirin sadəcə IFRS Standartlarına uyğunluqdan daha geniş olub-olmadığını müzakirə etmək.

• Maliyyə məlumatlarının təqdim edilməsində anlaşıqlılıq və yoxlanıla bilmə (doğrulanma) prinsiplərinin nə demək olduğunu izah etmək.

• Maliyyə hesabatlarının istifadəçiləri üçün müqayisə edilə bilmə (müqayisəlilik) və operativliyin (vaxtında təqdimatın) əhəmiyyətini müzakirə etmək.

What This Chapter Covers

This chapter introduces a topic not previously covered in Financial Accounting.

The principles learned here will be examined in much greater detail in Strategic Business Reporting.

Additionally, this chapter provides useful information on evidence relevant to Audit and Assurance.

One of the PER (Practical Experience Requirements) performance objectives (PO6) is to record and process transactions and events.

You will learn to apply the correct accounting treatments for both historical and prospective transactions, including non-routine transactions.

Working through this chapter will help you understand how to demonstrate that objective effectively.

Bu fəsil nəyi əhatə edir?

Bu fəsildə Maliyyə Uçotu fənnində qarşılaşmadığınız bir mövzu əhatə olunur.

Burada öyrənilən prinsiplər Strateji Biznes Hesabatlığı fənnində daha ətraflı şəkildə araşdırılacaq.

Həmçinin, bu fəsil Audit və Təminat (Audit and Assurance) sahəsində faydalı ola biləcək sübutlar haqqında məlumat təqdim edir.

Praktiki Təcrübə Tələbləri (PER) çərçivəsində PO6 (Performans Məqsədi 6) - yəni əməliyyatları və hadisələri qeydə almaq və işləmək qabiliyyətinin inkişafına töhfə verəcək.

Bu biliklər sizə düzgün uçot yanaşmalarından istifadə edərək tarixi və perspektiv əməliyyatları, eləcə də qeyri-standart əməliyyatları qeydə almaqda kömək edəcək.

Bu fəslin üzərində işləmək sizə bu məqsədi necə yerinə yetirəcəyinizi anlamaqda kömək edəcək.

1. The Need for a Regulatory Framework

The Regulatory Framework

The accounting regulatory framework in each country that applies IFRS Standards is influenced by various legislative and quasi-legislative factors, as well as IFRS Standards themselves:

• National company law

• EU directives

• Stock exchange regulations

Why a Regulatory Framework is Necessary

The regulation of accounting information aims to ensure that users of financial statements receive a minimum level of information that enables them to make meaningful decisions regarding their interest in a reporting entity. A regulatory framework is necessary to ensure relevant and reliable financial reporting that meets the needs of shareholders and other stakeholders.

Accounting standards alone do not constitute a complete regulatory framework. To fully regulate the preparation of financial statements and the obligations of companies and directors, legal and market regulations are also required.

Principles-Based and Rules-Based Framework

Principles-Based Framework

• Based on a conceptual framework, such as the International Accounting Standards Board (IASB) Framework.

• Accounting standards are developed using this conceptual framework as a foundation.

Rules-Based Framework

• Often referred to as a "cookbook" approach.

• Accounting standards consist of a set of specific rules that companies must follow.

In the UK, a principles-based framework exists within FRS 102 (Concepts and Pervasive Principles), while a rules-based framework applies through the Companies Act, EU directives, and stock exchange regulations.

1. The Need for a Regulatory Framework

Tənzimləyici Çərçivənin Zəruriliyi

The Regulatory Framework

Tənzimləyici Çərçivə

Hər bir ölkədə IFRS Standartları tətbiq edilən mühasibat uçotu çərçivəsi bir neçə qanunvericilik və yarımqanunvericilik amillərindən, eləcə də IFRS Standartlarından təsirlənir:

• Milli şirkət qanunvericiliyi

• Avropa İttifaqı direktivləri

• Qiymətli kağızlar birjası qaydaları

Why a Regulatory Framework is Necessary

Niyə Tənzimləyici Çərçivə Lazımdır?

Mühasibat uçotunun tənzimlənməsi maliyyə hesabatlarının istifadəçilərinə onların maraqlarına uyğun mənalı qərarlar qəbul etməyə imkan verəcək minimum məlumatın təqdim edilməsini təmin etməyə yönəlib. Tənzimləyici çərçivə, səhmdarlar və digər istifadəçilərin ehtiyaclarını qarşılamaq üçün müvafiq və etibarlı maliyyə hesabatlığının təmin edilməsinə xidmət edir.

Mühasibat standartları tənzimləyici çərçivəni tam şəkildə əvəz edə bilməz. Maliyyə hesabatlarının hazırlanmasını və şirkətlərin, eləcə də direktorların öhdəliklərini tam tənzimləmək üçün hüquqi və bazar qaydaları da tələb olunur.

Principles-Based and Rules-Based Framework

Prinsiplərə və Qaydalara Əsaslanan Çərçivə

Principles-Based Framework

Prinsiplərə əsaslanan çərçivə:

• Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurasının (IASB) konseptual çərçivəsi kimi bir əsas çərçivəyə əsaslanır.

• Mühasibat standartları bu konseptual çərçivə əsasında yaradılır.

Rules-Based Framework

Qaydalara əsaslanan çərçivə:

• "Aşpaz kitabı" yanaşması (cookbook approach) kimi qəbul edilir.

• Mühasibat standartları şirkətlərin riayət etməli olduğu qaydalar toplusudur.

Böyük Britaniyada FRS 102 çərçivəsində prinsiplərə əsaslanan çərçivə (Konseptlər və Ümumi Prinsiplər) mövcuddur. Eyni zamanda Şirkətlər Qanunu, Aİ direktivləri və fond birjası qaydaları qaydalara əsaslanan çərçivənin bir hissəsidir.

Advantages and Disadvantages of Harmonisation

The harmonisation of accounting standards offers several benefits. As businesses operate on a global scale and investors make investment decisions worldwide, there is a need for financial information to be presented in a consistent manner.

Advantages of Harmonisation

For Multinational Entities

1. Access to international finance becomes easier as financial information is more understandable when prepared consistently.

2. In businesses operating in multiple countries, financial reporting becomes simpler as all statements follow the same principles.

3. Greater efficiency in accounting departments.

4. Easier consolidation of financial statements across different regions.

For Investors

• Investors making decisions on a global scale benefit from better comparability between companies across different countries.

• More reliable financial data helps in evaluating investment opportunities.

For Tax Authorities

• Simplifies tax calculations for multinational companies and investors.

For International Accounting Firms

• Global accounting and auditing processes become easier and more efficient when similar accounting practices exist worldwide.

Disadvantages of Harmonisation

1. Difficult to implement and enforce across different countries due to variations in social, political, economic, and business factors.

2. Legal restrictions in certain countries may prevent the application of some accounting practices.

3. Different purposes of financial reporting exist across countries. For example:

   • Some countries use financial statements primarily for tax calculations.

   • In owner-managed businesses, global standards may be less relevant.

4. Some countries may be reluctant to accept accounting standards from other jurisdictions.

5. Costly to develop and maintain a detailed and universally accepted set of accounting standards.

Mühasibat Standartlarının Harmonizasiyasının Üstünlükləri və Çatışmazlıqları

Mühasibat standartlarının harmonizasiyası bir sıra üstünlüklər təqdim edir. Şirkətlər qlobal səviyyədə fəaliyyət göstərir və investorlar dünya miqyasında investisiya qərarları verirlər. Buna görə də maliyyə məlumatlarının vahid və ardıcıl şəkildə təqdim olunmasına ehtiyac var.

Harmonizasiyanın Üstünlükləri

Çoxmillətli Şirkətlər üçün

1. Beynəlxalq maliyyə bazarlarına çıxış daha asan olur, çünki maliyyə məlumatları aydın və müqayisə edilə bilən olur.

2. Bir neçə ölkədə fəaliyyət göstərən şirkətlər üçün maliyyə hesabatlarının hazırlanması asanlaşır.

3. Mühasibatlıq şöbələrində daha yüksək səmərəlilik təmin edilir.

4. Maliyyə hesabatlarının konsolidasiyası (birləşdirilməsi) daha rahat həyata keçirilir.

İnvestorlar üçün

• Qlobal bazarda investisiya qərarları verən investorlar üçün şirkətlər arasında müqayisəlilik artır.

• Maliyyə məlumatlarının etibarlılığı və şəffaflığı yüksəlir.

Vergi Orqanları üçün

• İnvestorların vergi öhdəliklərinin hesablanması daha asan olur.

Beynəlxalq Mühasibatlıq Şirkətləri üçün

• Qlobal səviyyədə oxşar mühasibat praktikasının tətbiqi mühasibat və audit proseslərini asanlaşdırır.

Harmonizasiyanın Çatışmazlıqları

1. Fərqli ölkələrdə tətbiq olunması və nəzarət edilməsi çətindir, çünki hər ölkənin fərqli sosial, siyasi, iqtisadi və biznes reallıqları var.

2. Hüquqi sistemlərdəki fərqlər bəzi mühasibat praktikasının tətbiqinə mane ola bilər.

3. Müxtəlif ölkələrdə maliyyə hesabatlarının əsas məqsədi fərqli ola bilər. Məsələn:

   • Bəzi ölkələrdə maliyyə hesabatları əsasən vergi öhdəliklərinin hesablanması üçün istifadə olunur.

   • Sahibkarlar tərəfindən idarə olunan kiçik müəssisələrdə beynəlxalq standartların tətbiqi çox vacib olmaya bilər.

4. Bəzi ölkələr digər ölkələrin standartlarını qəbul etməyə meyilli olmaya bilər.

5. Tam detallı və qlobal şəkildə qəbul edilə bilən mühasibat standartlarının hazırlanması yüksək xərc tələb edir.

The Role of National Standard Setters

• Since 2005, all European listed companies have been required to apply IFRS Standards in their group financial statements.

• Countries such as Australia, Canada, and New Zealand have also followed this approach, adopting an accounting framework based on IFRS Standards.

• National standard setters are committed to an accounting standards framework aligned with IFRS Standards.

• As a result, the harmonization of accounting practices at the international level has accelerated.

• It is becoming increasingly difficult for national standard setters to justify maintaining domestic standards that deviate from IFRS Standards.

The IFRS Foundation and Its Role

The International Financial Reporting Standards (IFRS) Foundation

• Supervises the International Accounting Standards Board (IASB).

• Responsible for governance issues and ensuring that each body receives adequate funding.

Objectives of the IFRS Foundation

1. Developing high-quality, understandable, and enforceable global accounting standards.

2. Promoting the use and application of these standards.

3. Facilitating the convergence of national and international accounting standards.

Milli Standart Təyin Edən Qurumların Rolu

• 2005-ci ildən etibarən bütün Avropa Birliyində birjada qeydiyyatdan keçmiş şirkətlər qrup maliyyə hesabatlarında IFRS Standartlarını tətbiq etməyə məcbur oldular.

• Avstraliya, Kanada və Yeni Zelandiya da bu prosesi təqib edərək IFRS Standartlarına əsaslanan mühasibat çərçivəsini qəbul etdilər.

• Milli standart müəyyən edən qurumlar IFRS Standartlarına əsaslanan mühasibat standartları çərçivəsinə sadiqdirlər.

• Bu proses nəticəsində mühasibat praktikalarının beynəlxalq səviyyədə yaxınlaşması sürətlənmişdir.

• IFRS Standartlarından fərqli yerli standartların saxlanması getdikcə çətinləşir.

IFRS Fondu və Onun Rolu

Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartları (IFRS) Fondu

• Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurasının (IASB) nəzarət orqanıdır.

• İdarəetmə məsələlərinə cavabdehdir və hər bir qurumun kifayət qədər maliyyələşdirilməsini təmin edir.

IFRS Fondunun Məqsədləri

1. Yüksək keyfiyyətli, başa düşülən və tətbiq edilə bilən qlobal mühasibat standartlarının hazırlanması.

2. Bu standartların istifadəsinin və tətbiqinin təşviqi.

3. Milli və beynəlxalq mühasibat standartlarının uyğunlaşdırılmasını təmin etmək.

International Accounting Standards Board (IASB)

Role and Responsibilities of the IASB

• The International Accounting Standards Board (IASB) is the sole body responsible for developing and issuing International Financial Reporting Standards (IFRS Standards).

• The IASB aims to create a single set of high-quality, understandable, and enforceable global accounting standards.

IASB and National Standard Setters

Since the IASB cannot directly enforce compliance with IFRS Standards, it relies on the cooperation of national standard-setting bodies. To achieve this, the IASB works closely with them:

• Key national standard setters are represented on the IASB, ensuring that their views are considered to reach a consensus.

• National standard setters publish IASB discussion papers and exposure drafts in their respective countries, allowing input from financial statement preparers and users.

• Future international standards will be stricter than before, and alternative accounting treatments will no longer be permitted.

Former IASB Chairman, Sir David Tweedie, emphasized that IFRS Standards would not be developed as a "lowest common denominator" set of standards purely for the sake of convergence.

Contributions of National Standard Setters

• Without the support of national standard setters, the IASB would face challenges in achieving widespread adoption of international standards.

• Major national standard setters actively participate in developing IFRS Standards and often take the lead on specific projects.

• For example, the UK Accounting Standards Board (ASB) played a key role in developing an updated international standard on leasing.

• The US Financial Accounting Standards Board (FASB) and the UK Financial Reporting Council (FRC) are among the major bodies committed to international convergence.

These collaborative efforts aim to harmonize accounting standards globally and ensure consistent application of IFRS Standards worldwide.

Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurası (IASB)

Şuranın Rolu və Əsas vəzifələri

• Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurası (IASB), Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartlarını (IFRS Standards) hazırlayan və təsdiq edən yeganə qurumdur.

• IASB-nin məqsədi, dünyada vahid, başa düşülən və tətbiq oluna bilən yüksək keyfiyyətli mühasibat standartlarının yaradılmasıdır.

IASB və Milli Standart Müəyyən edən Qurumlar

IASB IFRS Standartlarının tətbiqinə məcbur edə bilmədiyi üçün, milli standart müəyyən edən qurumların dəstəyinə ehtiyac duyur. Bu səbəbdən IASB milli standart qurumları ilə əməkdaşlıq edir:

• Əsas milli standart müəyyən edən qurumlar IASB-nin tərkibində təmsil olunur və onların fikirləri nəzərə alınır ki, ümumi bir razılıq əldə edilsin.

• Milli standart qurumları IASB tərəfindən hazırlanan layihələri və ictimai müzakirə üçün təqdim olunan sənədləri öz ölkələrində yayımlayır. Bu, maliyyə hesabatlarını hazırlayan və istifadə edən bütün maraqlı tərəflərin fikirlərinin nəzərə alınmasına kömək edir.

• Gələcək beynəlxalq standartlar əvvəlkindən daha sərt olacaq və alternativ mühasibat yanaşmalarına icazə verilməyəcək.

Keçmiş IASB sədri, Sir David Tweedie, IFRS standartlarının sadəcə "uyğunlaşma üçün uyğunlaşma" məqsədilə ən aşağı ortaq məxrəcə əsaslanan standartlar olmayacağını vurğulamışdır.

Milli Standart Müəyyən Edən Qurumların Töhfəsi

• IASB milli standart qurumlarının dəstəyi olmadan beynəlxalq standartları geniş şəkildə qəbul etdirməkdə çətinlik çəkərdi.

• Böyük milli standart qurumları IASB ilə birgə işləyərək müəyyən beynəlxalq standartların hazırlanmasına rəhbərlik edir.

• Məsələn, Böyük Britaniya Mühasibat Standartları Şurası (ASB) IASB ilə birlikdə lizinq üzrə yenilənmiş beynəlxalq standartın hazırlanmasında əsas rolu oynamışdır.

• ABŞ Maliyyə Mühasibat Standartları Şurası (FASB) və Böyük Britaniya Maliyyə Hesabatı Şurası (FRC) kimi əsas qurumlar beynəlxalq mühasibat standartlarının uyğunlaşdırılmasına sadiqdirlər.

Bütün bu səylər, mühasibat uçotunun qlobal miqyasda uyğunlaşdırılmasını və standartların tətbiqinin vahid qaydalar əsasında aparılmasını təmin etməyə yönəlib.

International Financial Reporting Interpretations Committee (IFRIC)

Role and Responsibilities of IFRIC

The International Financial Reporting Interpretations Committee (IFRIC) is responsible for:

• Issuing rapid guidance on accounting matters where divergent interpretations of IFRS Standards have emerged.

• Ensuring that guidance is approved by the IASB before publication.

Scope of IFRIC Interpretations

IFRIC addresses issues that are:

• Of widespread importance, rather than those affecting only a small number of entities.

• Related to newly identified financial reporting issues that are not specifically covered by IFRS Standards.

• Potential sources of conflicting interpretations, where authoritative guidance is needed to reach a consensus on the appropriate accounting treatment.

IFRS Advisory Council (IFRSAC)

Role of IFRSAC

The IFRS Advisory Council (IFRSAC) acts as a key advisory body for the IASB, providing input from a broad range of stakeholders. Its main objectives are to:

• Advise the IASB on its agenda priorities and decisions.

• Communicate the views of organizations and individuals on significant standard-setting projects.

• Provide additional guidance and recommendations to the IASB or IFRS Foundation Trustees.

International Sustainability Standards Board (ISSB)

Purpose of the ISSB

In 2021, the IFRS Foundation established the International Sustainability Standards Board (ISSB) to develop a global baseline for sustainability-related disclosure standards (IFRS Sustainability Disclosure Standards).

Why was the ISSB created?

• Investors demanded high-quality, transparent, reliable, and comparable corporate reporting on sustainability issues, particularly climate-related risks.

• The ISSB aims to enhance sustainability-related financial disclosures, ensuring companies provide reliable information on sustainability risks and opportunities.

IFRS S1 and IFRS S2

• The first two standards, IFRS S1 and IFRS S2, were issued in 2023.

• IFRS S1 outlines general requirements for sustainability-related financial disclosures.

• IFRS S2 focuses on climate-related disclosures (not part of the Financial Reporting syllabus).

These standards help primary users of financial statements make informed decisions regarding sustainability-related risks and opportunities relevant to individual entities.

Beynəlxalq Maliyyə Hesabatlarının Şərh Komitəsi (IFRIC)

IFRIC-in Rolu və Məsuliyyətləri

Beynəlxalq Maliyyə Hesabatlarının Şərh Komitəsi (IFRIC) aşağıdakı məsələlərə cavabdehdir:

• IFRS Standartlarının müxtəlif şərhlərinə dair tez bir zamanda rəhbərlik təqdim edir.

• IASB tərəfindən təsdiq edildikdən sonra rəhbərliyi dərc edir.

IFRIC Şərhlərinin Əhatə Dairəsi

IFRIC aşağıdakı hallarda məsələləri araşdırır:

• Geniş yayılmış və vacib olan məsələlər, yalnız az sayda müəssisəyə təsir edən məsələlər deyil.

• IFRS Standartlarında xüsusi olaraq əhatə olunmayan yeni maliyyə hesabatı məsələləri.

• Fərqli və uyğun olmayan şərhlərin qarşısını almaq məqsədilə müəyyən məsələlərə dair konsensus əldə edilməsi.

IFRS Məsləhət Şurası (IFRSAC)

IFRSAC-in Rolu

IFRS Məsləhət Şurası (IFRSAC) IASB üçün əsas məsləhətçi orqanlardan biridir və müxtəlif maraqlı tərəflərin fikirlərini təqdim edir. Əsas məqsədləri:

• IASB-nin gündəliyi və prioritetləri üzrə tövsiyələr vermək.

• Müxtəlif təşkilatlar və fərdi şəxslərin standartların hazırlanması ilə bağlı fikirlərini çatdırmaq.

• IASB və ya IFRS Fondunun İdarə Heyəti üçün əlavə rəhbərlik və tövsiyələr təqdim etmək.

Beynəlxalq Davamlılıq Standartları Şurası (ISSB)

ISSB-nin Məqsədi

2021-ci ildə IFRS Fondu, Beynəlxalq Davamlılıq Standartları Şurasını (ISSB) yaratdı. Bu qurum davamlılıqla bağlı açıqlamaların qlobal səviyyədə standartlaşdırılması məqsədilə IFRS Davamlılıq Açıqlama Standartlarını hazırlayır.

ISSB Niyə Yaradıldı?

• İnvestorlar iqlim və digər ekoloji, sosial və idarəetmə məsələləri üzrə daha şəffaf, etibarlı və müqayisə edilə bilən hesabatların verilməsini tələb etdilər.

• ISSB şirkətlərin davamlılıqla bağlı risklər və imkanlar barədə etibarlı maliyyə məlumatları təqdim etməsini təmin etmək üçün yaradılmışdır.

IFRS S1 və IFRS S2

• İlk iki standart – IFRS S1 və IFRS S2 – 2023-cü ildə dərc edilmişdir.

• IFRS S1, davamlılıqla bağlı maliyyə məlumatlarının açıqlanması üçün ümumi tələbləri müəyyən edir.

• IFRS S2, iqlimlə bağlı açıqlamalar üzrə standartları əhatə edir (bu, Maliyyə Hesabatı proqramının silabusuna daxil deyil).

Bu standartlar maliyyə hesabatlarının əsas istifadəçilərinə şirkətlərin davamlılıqla bağlı risk və imkanları barədə müqayisə edilə bilən və etibarlı məlumat təqdim etməyə kömək edir.

Development of an IFRS Standard

The Process of Developing an IFRS Standard

The development of an IFRS Standard follows these steps:

• The IASB (Board) identifies a subject and appoints an advisory committee to provide input on key issues.

• A discussion paper may be published to gather feedback from stakeholders.

• An Exposure Draft (ED) is published, which serves as a draft version of the proposed standard.

• After considering feedback received on the draft, the Board publishes the final IFRS Standard.

• The publication of an IFRS Standard, Exposure Draft, or IFRIC Interpretation requires approval from at least 8 out of the 15 Board members.

Status of IFRS Standards

• Neither the IFRS Foundation, the Board, nor the accounting profession has the authority to enforce compliance with IFRS Standards.

• Some countries adopt IFRS Standards as their national standards, while others ensure minimal differences between their national standards and IFRS.

• In recent years, the status of the IASB and its standards has increased, and IFRS Standards now carry significant global influence.

IFRS S1 – General Requirements for Disclosure of Sustainability-related Financial Information

Objective of IFRS S1

The objective of IFRS S1 is to require entities to disclose information about sustainability-related risks and opportunities that is useful for primary users in making resource allocation decisions.

• An entity’s ability to generate cash flows is increasingly linked to its sustainability strategies and interactions with broader stakeholders, society, and the environment.

Scope of IFRS S1

According to IFRS S1, entities must disclose “information about all sustainability-related risks and opportunities that could reasonably be expected to affect the entity’s cash flows, access to finance, or cost of capital” (IFRS S1: para 3).

• These disclosures should be included as part of general-purpose financial reports and cover the same reporting period as the financial statements.

Core Content

Under IFRS S1, an entity must provide disclosures covering four key sustainability-related areas:

• Governance

• Strategy

• Risk Management

• Metrics

✅ Governance – The processes used to monitor sustainability-related risks and opportunities, such as:

• Executive-level sustainability oversight groups

• Frequency of executive sustainability meetings

• Executive activities related to sustainability

✅ Strategy – The approach an entity takes to manage sustainability risks and opportunities, including:

• Identification of sustainability-related risks and opportunities

• Strategies used to mitigate risks and capitalize on opportunities

• Assessments of the entity’s resilience to sustainability risks

✅ Risk Management – The processes used to identify, assess, prioritize, and monitor sustainability-related risks and opportunities, such as:

• Data sources used for risk assessment

• Methods for determining the likelihood and magnitude of risks

✅ Metrics – The entity’s performance regarding sustainability risks and opportunities, including progress towards set targets, such as:

• Percentage of revenue spent on sustainability research

• Percentage of renewable energy usage

These disclosures enhance transparency and comparability of sustainability-related information across entities, helping investors and stakeholders make informed decisions.

IFRS Standartının Hazırlanması

IFRS Standartının İnkişaf Prosesi

IFRS standartının hazırlanması aşağıdakı mərhələləri əhatə edir:

• IASB (Şura) bir mövzunu müəyyənləşdirir və bu məsələlər üzrə məsləhət vermək üçün məsləhət komitəsi təyin edir.

• Müzakirələr üçün sənəd dərc edilə bilər ki, maraqlı tərəflərin rəy bildirməsi təmin olunsun.

• Standartın ilkin layihəsi – Exposure Draft (ED) – nəşr edilir.

• Şuraya göndərilən rəylər nəzərə alındıqdan sonra IFRS standartının yekun versiyası dərc olunur.

• IFRS standartının, Exposure Draft və ya IFRIC şərhinin nəşri üçün 15 üzvdən ən azı 8-nin səsi tələb olunur.

IFRS Standartlarının Statusu

• IFRS Fondu, Şura və ya mühasibat peşəsi IFRS Standartlarına uyğunluğu məcbur edə bilməz.

• Bəzi ölkələr IFRS Standartlarını öz yerli standartları kimi qəbul edirlər, digərləri isə IFRS ilə yerli standartlar arasında minimal fərq olmasını təmin edirlər.

• Son illərdə IASB və onun standartlarının nüfuzu artmışdır və IFRS Standartları qlobal səviyyədə geniş qəbul edilir.

IFRS S1 – Davamlılıqla Bağlı Maliyyə Məlumatlarının Açıqlanması Üçün Ümumi Tələblər

IFRS S1-in Məqsədi

IFRS S1-in məqsədi, müəssisələrin davamlılıqla bağlı riskləri və imkanları haqqında məlumatları açıqlamasını tələb etməkdir ki, bu da əsas istifadəçilərə resurslarla bağlı qərarlar verməyə kömək etsin.

• Müəssisənin nağd pul axınları yaratma qabiliyyəti, onun davamlılıq strategiyaları və cəmiyyət, ətraf mühit və digər maraqlı tərəflərlə münasibətləri ilə əlaqələndirilir.

IFRS S1-in Əhatə Dairəsi

IFRS S1-in tələbinə əsasən, müəssisələr aşağıdakı sahələrdə davamlılıq riskləri və imkanları barədə məlumat açıqlamalıdırlar:

• Müəssisənin nağd pul axınlarına, maliyyə resurslarına çıxışına və ya kapital dəyərinə təsir edə biləcək bütün davamlılıq riskləri və imkanları (IFRS S1, paraqraf 3).

• Bu məlumatlar müəssisənin ümumi maliyyə hesabatlarının tərkib hissəsi kimi dərc olunmalıdır.

Əsas Məzmun

IFRS S1-ə əsasən, müəssisə aşağıdakı dörd əsas sahədə açıqlamalar təqdim etməlidir:

• İdarəetmə (Governance)

• Strategiya (Strategy)

• Risk İdarəetməsi (Risk Management)

• Metrikalar (Metrics)

✅ İdarəetmə – Davamlılıq risklərini və imkanlarını izləmək üçün istifadə olunan idarəetmə prosesləri, məsələn:

• Davamlılıq üzrə icraçı səviyyədə nəzarət qrupları

• İcraçı səviyyədə davamlılıq iclaslarının tezliyi

• Davamlılıqla bağlı icraçı fəaliyyətlər

✅ Strategiya – Müəssisənin davamlılıq riskləri və imkanlarını idarə etmək üçün istifadə etdiyi yanaşmalar, məsələn:

• Davamlılıq risklərinin və imkanlarının müəyyən edilməsi

• Riskləri azaltmaq və imkanlardan istifadə etmək üçün strategiyalar

• Müəssisənin davamlılıq risklərinə qarşı dayanıqlılığının və həssaslığının qiymətləndirilməsi

✅ Risk İdarəetməsi – Müəssisənin davamlılıq risklərini müəyyən etmək, qiymətləndirmək, prioritetləşdirmək və izləmək üçün istifadə etdiyi proseslər, məsələn:

• Risk qiymətləndirməsində istifadə olunan məlumat mənbələri

• Risklərin ehtimalı və onların təsirlərinin müəyyən edilməsi

✅ Metrikalar – Müəssisənin davamlılıq riskləri və imkanları ilə bağlı performansı, məsələn:

• Davamlılıq tədqiqatına sərf olunan gəlirin faizi

• Bərpa olunan enerjidən istifadə faizi

Bu açıqlamalar şirkətlərin davamlılıq sahəsində fəaliyyətlərini şəffaf və müqayisə edilə bilən şəkildə təqdim etmələrini təmin edir.

2. A Conceptual Framework

The Meaning of a Conceptual Framework

Introduction

There are two main approaches to accounting:

• A principles-based or conceptual framework approach, such as that used by the International Accounting Standards Board (IASB).

• A rules-based approach, such as that used in the United States.

What is a Conceptual Framework?

A conceptual framework is:

• a coherent system of interrelated objectives and fundamental principles;

• a framework that prescribes the nature, function, and limits of financial accounting and financial statements.

Why Have a Conceptual Framework?

There are several reasons why a conceptual framework is necessary:

✅ It enables accounting standards and generally accepted accounting practices (GAAP) to be developed based on agreed principles.

✅ It prevents a "fire-fighting" approach, where accounting standards are developed in a piecemeal manner to address specific problems or abuses. This can lead to inconsistencies between different accounting standards and between accounting standards and legislation.

✅ Without a conceptual framework, some critical issues might not be addressed. For example, until relatively recently, there was no clear definition of basic terms such as ‘asset’ or ‘liability’ in any accounting standard.

✅ As transactions become more complex and businesses more sophisticated, a conceptual framework helps preparers and auditors deal with transactions that are not explicitly covered by an accounting standard.

✅ Principles-based accounting standards are considered harder to circumvent compared to rules-based standards.

✅ A conceptual framework enhances the credibility of financial reporting and the accounting profession.

✅ It reduces the likelihood that the standard-setting process is influenced by vested interests (e.g., large corporations or specific business sectors).

This approach is used in the UK and by the IASB in its revised Conceptual Framework issued in March 2018.

An Alternative Rules-Based System

An alternative to a conceptual framework is a prescriptive “cookbook” approach based on rules rather than principles. This is the approach used in the United States.

The advantages of a rules-based system include:
✅ Increased accuracy of requirements.
✅ Enhanced comparability of financial statements.
✅ Greater verifiability.
✅ Reduced scope for subjective manipulation of figures.

However, principles-based standards are generally preferred because they are harder to manipulate compared to a rules-based approach.

2. Konseptual çərçivə

Konseptual çərçivənin mənası

Giriş

Mühasibat uçotunda iki əsas yanaşma mövcuddur:

• Prinsiplərə əsaslanan və ya konseptual çərçivə yanaşması (Mühasibat Standartları Şurasının (Board) istifadə etdiyi yanaşma).

• Qaydalara əsaslanan yanaşma (ABŞ-da istifadə olunan yanaşma).

Konseptual çərçivə nədir?

Konseptual çərçivə:

• bir-biri ilə əlaqəli məqsədlər və fundamental prinsiplər əsasında formalaşan vahid sistemdir;

• mühasibat uçotunun və maliyyə hesabatlarının mahiyyətini, funksiyasını və sərhədlərini müəyyən edən çərçivədir.

Niyə konseptual çərçivəyə ehtiyac var?

Konseptual çərçivəyə malik olmağın bir sıra üstünlükləri var:

✅ Mühasibat standartlarının və ümumi qəbul edilmiş mühasibat təcrübəsinin (GAAP) razılaşdırılmış prinsiplər əsasında inkişaf etməsinə imkan yaradır.

✅ “Yanğınsöndürmə” praktikasından qaçmağa kömək edir – yəni, spesifik problemlərə və ya sui-istifadə hallarına cavab olaraq standartların pərakəndə şəkildə yaradılmasının qarşısını alır. Bu isə müxtəlif mühasibat standartları və qanunvericilik arasında uyğunsuzluqlara səbəb ola bilər.

✅ Konseptual çərçivə olmadıqda bəzi vacib məsələlər diqqətdən kənarda qala bilər. Məsələn, bir müddət əvvəl “aktiv” və ya “öhdəlik” kimi fundamental anlayışların tərifi heç bir mühasibat standartında yer almamışdı.

✅ Müəssisələrin fəaliyyətinin mürəkkəbləşməsi və əməliyyatların daha kompleks hala gəlməsi səbəbilə, mühasibat hesabatlarını hazırlayanlar və auditorlar üçün yönləndirici rol oynayır.

✅ Prinsiplərə əsaslanan mühasibat standartları qaydalara əsaslanan yanaşmaya nisbətən daha çətin manipulyasiya olunur.

✅ Konseptual çərçivə maliyyə hesabatlarının və mühasibat peşəsinin etibarlılığını artırır.

✅ Standartların müəyyən qrupların (məsələn, iri şirkətlər və biznes sektoru) maraqlarına uyğun şəkildə formalaşdırılmasının qarşısını alır.

Bu yanaşma Böyük Britaniyada və Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurasının (IASB) 2018-ci ilin martında yenilənmiş Konseptual Çərçivəsində istifadə olunur.

Qaydalara əsaslanan alternativ sistem

Konseptual çərçivəyə alternativ olaraq qaydalara əsaslanan preskriptiv “resept kitabı” (cookbook) yanaşması tətbiq edilə bilər. Bu, ABŞ-da istifadə olunan yanaşmadır.

Bu yanaşmanın üstünlükləri:
✅ Tələblərin dəqiqliyi artır.
✅ Mühasibat uçotunun müqayisə edilə bilənliyi artır.
✅ Təsdiqləmə (verifikasiya) imkanlarını gücləndirir.
✅ Subyektiv manipulyasiya imkanlarını azaldır.

Lakin prinsiplərə əsaslanan yanaşma qaydalara əsaslanan yanaşmaya nisbətən daha çətin manipulyasiya olunduğu üçün üstün hesab edilir.

The Purpose of the Framework

The Conceptual Framework for Financial Reporting, published by the International Accounting Standards Board (IASB), provides guidance on:

• The objective of financial reporting.

• The qualitative characteristics of financial information.

• The definition, recognition, and measurement of the elements of financial statements.

• Concepts of capital and capital maintenance.

The Purpose of the Conceptual Framework

The Framework aims to:
✅ Assist the IASB in developing IFRS Standards based on consistent concepts.
✅ Help preparers develop consistent accounting policies when:

• No IFRS Standard applies to a particular transaction or event.

• A Standard allows a choice of accounting policy.
  ✅ Enable all stakeholders to understand and interpret IFRS Standards more effectively.

⚠️ The Framework is not an IFRS Standard and does not override any specific IFRS Standard.
If there is a conflict between an IFRS Standard and the Framework, the IFRS Standard takes precedence.

3. Objective of Financial Reporting

The primary objective of financial reporting is to provide useful financial information about the reporting entity to existing and potential investors, lenders, and other creditors. This information helps them make informed decisions about providing resources to the entity.

4. Qualitative Characteristics of Financial Information

Introduction

Qualitative characteristics are the attributes that make financial information useful.

The Conceptual Framework categorizes these qualitative characteristics into two groups:

(i) Fundamental Qualitative Characteristics

1. Relevance – Financial information should be capable of influencing users' decisions.

2. Faithful Representation – Information should be complete, neutral, and free from error.

(ii) Enhancing Qualitative Characteristics

1. Comparability – Users should be able to compare financial information across different companies and time periods.

2. Verifiability – Different independent observers should reach a consensus that the information is faithfully represented.

3. Timeliness – Information should be provided in time to influence decisions.

4. Understandability – Information should be clear and concise, making it easy for users to interpret.

Underlying Assumption: Going Concern

The Conceptual Framework states that the underlying assumption governing financial statements is the going concern concept (Framework, para 3.9).

✅ The going concern basis assumes that the entity will continue operating for the foreseeable future.
⚠️ If an entity intends to cease operations or is unable to continue, then financial statements must be prepared using a different basis and this must be disclosed.

Çərçivənin Məqsədi

Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurası (IASB) tərəfindən nəşr edilən Maliyyə Hesabatı üçün Konseptual Çərçivə aşağıdakı istiqamətlərdə rəhbərlik edir:

• Maliyyə hesabatının məqsədi

• Maliyyə məlumatlarının keyfiyyət xarakteristikaları

• Maliyyə hesabatlarının elementlərinin tərifi, tanınması və ölçülməsi

• Kapital və kapitalın saxlanması anlayışları

Konseptual Çərçivənin Məqsədi

Bu Çərçivə aşağıdakı məqsədlərə xidmət edir:
✅ IASB-yə IFRS standartlarını formalaşdırmaq üçün əsas prinsipləri müəyyən etməkdə kömək etmək.
✅ Mühasiblərə uyğun mühasibat siyasətləri hazırlamaqda kömək etmək, xüsusilə:

• Hər hansı bir IFRS Standartının tətbiq olunmadığı əməliyyatlar və hadisələr üçün.

• IFRS mühasibat siyasəti seçim imkanı verdikdə.
  ✅ Bütün maraqlı tərəflərə IFRS Standartlarını daha yaxşı anlamağa və şərh etməyə imkan vermək.

⚠️ Konseptual Çərçivə IFRS Standartı deyil və heç bir konkret IFRS Standartının üstünlüyünü ləğv etmir.
Əgər IFRS Standartı ilə Çərçivə arasında ziddiyyət yaranarsa, IFRS Standartı üstün tutulur.

3. Maliyyə Hesabatının Məqsədi

Maliyyə hesabatının əsas məqsədi, müəssisə haqqında faydalı maliyyə məlumatlarının təqdim edilməsidir.
Bu məlumatlar mövcud və potensial investorların, kreditorların və digər maliyyə təminatçılarının müəssisəyə resurs ayırma qərarlarını verməsinə kömək edir.

4. Maliyyə Məlumatlarının Keyfiyyət Xüsusiyyətləri

Giriş

Keyfiyyət xarakteristikaları maliyyə məlumatlarını faydalı edən xüsusiyyətlərdir.

Konseptual Çərçivə bu xüsusiyyətləri iki əsas qrupa ayırır:

(i) Əsas (fundamental) Keyfiyyət Xüsusiyyətləri

1. Müvafiqlik (Relevance) – Maliyyə məlumatları istifadəçilərin qərarlarına təsir edə bilməlidir.

2. Dəqiq əks etdirilmə (Faithful Representation) – Məlumat tam, qərəzsiz və səhvsiz olmalıdır.

(ii) Yardımçı (enhancing) Keyfiyyət Xüsusiyyətləri

1. Müqayisə edilə bilənlik (Comparability) – Müxtəlif müəssisələrin və dövrlərin maliyyə hesabatları müqayisə edilə bilməlidir.

2. Dəqiqləşdirilə bilənlik (Verifiability) – Müstəqil ekspertlər maliyyə məlumatlarının düzgün olduğunu təsdiqləyə bilməlidirlər.

3. Vaxtında təqdim edilmə (Timeliness) – Məlumat istifadəçilərə düzgün qərar vermək üçün vaxtında təqdim olunmalıdır.

4. Anlaşıqlılıq (Understandability) – Məlumat aydın və qısa olmalı, istifadəçilər tərəfindən asan başa düşülməlidir.

Əsas Fərziyyə: Fəaliyyətin Davamlılığı (Going Concern)

Konseptual Çərçivə müəyyən edir ki, maliyyə hesabatlarının əsas fərziyyəsi müəssisənin fəaliyyətini davam etdirəcəyi prinsipidir (Çərçivə, paraqraf 3.9).

✅ Fəaliyyətin davamlılığı prinsipi müəssisənin yaxın gələcəkdə fəaliyyətini dayandırmaq niyyətində olmadığını və ya buna ehtiyac duymadığını ifadə edir.
⚠️ Əgər müəssisə fəaliyyətini dayandırmaq məcburiyyətində qalsa və ya ciddi miqyasda azaltsa, onda maliyyə hesabatları fərqli bir əsasda hazırlanmalı və bu barədə açıqlama verilməlidir.

Fundamental Qualitative Characteristics

Relevance

Information is relevant if:
✔ It has the ability to influence users' economic decisions.
✔ It is provided in time to influence those decisions.

Materiality is a key aspect of relevance, as it determines the significance of the information presented.

Qualities of Relevance

Financial statements must provide relevant information.
Relevant information possesses two key attributes:

• Predictive value – Helps users evaluate or assess past, present, or future events.

• Confirmatory value – Helps users confirm or correct past evaluations and assessments.

When choosing between mutually exclusive options, the option that maximizes relevance should be selected. That is, the option that is most useful for economic decision-making.

Materiality

Materiality is an entity-specific characteristic and depends on the size of an item or error, judged in the context of its omission or misstatement.

Materiality is a threshold quality, meaning:
✔ It must be considered before other qualitative attributes.
✔ It serves as a cutoff point – If information is not material, it does not need further evaluation.

Information is material if omitting, misstating, or obscuring it would influence users' economic decisions.

Faithful Representation

For information to faithfully represent transactions and events, they must be accounted for and presented based on their substance and economic reality, not just their legal form.

To achieve faithful representation, financial information must have the following attributes:
✔ Completeness – Information must include all necessary descriptions and explanations to be understandable.
✔ Neutrality – Information must be free from bias.

• If financial statements deliberately influence users' decisions to achieve a predetermined outcome, they are not neutral.
  ✔ Free from Error – Information must not contain material errors or omissions.

• Being free from error does not mean absolute precision.

• When estimates are used, they must be clearly described as estimates.

Əsas Keyfiyyət Xüsusiyyətləri

Müvafiqlik (Relevance)

Məlumat müvafiqdir, əgər:
✔ İstifadəçilərin iqtisadi qərarlarına təsir edə bilirsə.
✔ Bu qərarları təsir etmək üçün vaxtında təqdim olunursa.

Mühümlük (Materiality) müvafiqliyin əsas elementlərindən biridir və məlumatın əhəmiyyətliliyini müəyyənləşdirir.

Müvafiqliyin Xüsusiyyətləri

Maliyyə hesabatlarında təqdim olunan məlumat müvafiq olmalıdır.
Müvafiq məlumatlar iki əsas xüsusiyyətə malik olur:

• Proqnozlaşdırma dəyəri (Predictive value) – İstifadəçilərə keçmiş, indiki və gələcək hadisələri qiymətləndirmək və ya analiz etmək imkanı verir.

• Təsdiqləyici dəyər (Confirmatory value) – İstifadəçilərə əvvəlki qiymətləndirmələri təsdiqləməyə və ya düzəltməyə kömək edir.

İstifadəçilərin qarşısında bir-birini istisna edən alternativlər varsa, ən çox müvafiqlik dəyəri olan seçim edilməlidir. Yəni iqtisadi qərarlar vermək üçün ən faydalı olan seçim seçilməlidir.

Mühümlük (Materiality)

Mühümlük müəssisəyə xas bir xüsusiyyətdir və hər hansı bir səhvin və ya məlumatın buraxılmasının konkret şəraitdə təsirinə əsaslanır.

Mühümlük həddi keyfiyyətidir (threshold quality) və aşağıdakı xüsusiyyətlərə malikdir:
✔ Digər keyfiyyətlərin nəzərə alınmasından əvvəl öyrənilməlidir.
✔ Qəbul edilən həddir – Əgər məlumat mühum deyilsə, onun dəyərləndirilməsinə ehtiyac yoxdur.

Məlumat mühümdür, əgər onun buraxılması, səhv təqdim edilməsi və ya anlaşılmaz olması istifadəçilərin iqtisadi qərarlarına təsir edirsə.

Dəqiq Əks Etdirmə (Faithful Representation)

Məlumat müəyyən edilən əməliyyat və hadisələri düzgün əks etdirməlidir.
Bu o deməkdir ki, məlumat yalnız hüquqi formada deyil, həm də iqtisadi mahiyyətinə əsaslanaraq təqdim olunmalıdır.

Maliyyə məlumatları mükəmməl dəqiq əks etdirilməlidir və aşağıdakı xüsusiyyətlərə sahib olmalıdır:
✔ Tamlıq (Completeness) – Məlumat tam olmalıdır və bütün zəruri təsvir və izahları əhatə etməlidir.
✔ Neytrallıq (Neutrality) – Məlumat qərəzsiz olmalıdır.

• Əgər maliyyə hesabatlarında təqdim olunan məlumatlar istifadəçilərin qərarlarına bilərəkdən təsir etmək üçün hazırlanıbsa, bu zaman onlar neytral hesab edilmir.
  ✔ Səhvsizlik (Free from Error) – Məlumatın daxilində material səhvlər və ya buraxılmış detallar olmamalıdır.

• Səhvsizlik mükəmməl dəqiqlik anlamına gəlmir.

• Əgər təxminlərdən istifadə olunursa, onların təxmin olduğu açıq və dəqiq ifadə edilməlidir

Illustration 1 – Relevance

A business is a going concern with no intention to reduce or curtail its operations.

Which valuation would be most relevant for its machinery –

• Net realizable value (NRV) or

• Depreciated cost?

Solution:

Since the business will continue operating, it is assumed that the machinery will not be sold. Therefore, the depreciated cost of the machinery is more relevant than its net realizable value (NRV).

However, if the business were no longer a going concern, then NRV would become more relevant for the users of the financial statements.

Enhancing Qualitative Characteristics

"Comparability, verifiability, timeliness, and understandability enhance the usefulness of information that is both relevant and faithfully represented." (Framework, para 2.23)

1. Comparability

Users must be able to:
✔ Compare financial statements over time to identify trends in financial position and performance.
✔ Compare financial statements of different entities to evaluate financial performance and position.

To achieve comparability, financial information must have:
✔ Consistency – The same accounting methods should be used over time.
✔ Disclosure – Accounting policies and changes must be clearly explained.

Importance:
📌 Users must be informed about the accounting policies applied in preparing financial statements, including any changes and their effects.
📌 Compliance with accounting standards and policy disclosures improves comparability.
📌 Financial statements should include corresponding figures from previous periods for comparison.

2. Verifiability

"Verification can be direct or indirect." (Framework, para 2.31)

🔹 Direct verification – Checking an amount through direct observation (e.g., counting cash).
🔹 Indirect verification – Recalculating values using the same model, formula, or cost flow assumption (e.g., verifying inventory using FIFO).

Example:
✅ Direct verification – Physically counting cash.
✅ Indirect verification – Checking inventory by applying the FIFO method.

3. Timeliness

"Timeliness means having information available to decision-makers in time to be capable of influencing their decisions. Generally, the older the information, the less useful it is." (Framework, para 2.33)

📌 Financial information must be reported promptly so that users can make informed decisions.
📌 Outdated information loses relevance and does not serve its intended purpose.

4. Understandability

Understandability depends on:
✔ How the information is presented.
✔ The capabilities of users.

The Framework assumes that users:
📌 Have reasonable knowledge of business and finance.
📌 Will review and analyze financial information diligently. (Framework, para 2.36)

For information to be understandable, users must be able to perceive its significance.

İllüstrasiya 1 – Məsələyə aidiyyətlilik (Relevance)

Bir biznes fəaliyyətini davam etdirir və əməliyyatlarını azaltmaq və ya dayandırmaq niyyəti yoxdur.

Hansı dəyər daha aidiyyatlıdır –

• Əsas vəsaitin xalis reallaşdırıla bilən dəyəri (NRV)?

• Yoxsa onun amortizasiya olunmuş dəyəri?

Həll:

Biznes fəaliyyətini davam etdirdiyi üçün, ehtimal edilir ki, avadanlıq satılmayacaq. Bu səbəbdən avadanlığın amortizasiya olunmuş dəyəri onun xalis reallaşdırıla bilən dəyərindən (NRV) daha aidiyyatlıdır.

Lakin əgər biznes artıq davamlı fəaliyyət göstərməsəydi, xalis reallaşdırıla bilən dəyər maliyyə hesabatlarının istifadəçiləri üçün daha aidiyyatlı olardı.

Keyfiyyəti artıran xüsusiyyətlər

"Müqayisəolunma (comparability), yoxlana bilmə (verifiability), vaxtında təqdim edilmə (timeliness) və anlaşılanlıq (understandability) – həm aidiyyatlı, həm də etibarlı maliyyə məlumatlarının faydalılığını artıran keyfiyyətlərdir." (Çərçivə, para 2.23)

1. Müqayisəolunma (Comparability)

İstifadəçilər maliyyə məlumatlarını müqayisə edə bilməlidirlər:
✔ Eyni müəssisənin maliyyə hesabatlarını müxtəlif dövrlər üzrə müqayisə edərək maliyyə vəziyyətindəki və nəticələrindəki tendensiyaları müəyyən etmək.
✔ Fərqli müəssisələrin maliyyə hesabatlarını müqayisə edərək onların maliyyə nəticələrini və vəziyyətini qiymətləndirmək.

Bunun üçün maliyyə məlumatları aşağıdakı xüsusiyyətlərə malik olmalıdır:
✔ Müntəzəmlik (Consistency) – Mühasibat uçotu metodları zamanla dəyişməməlidir.
✔ Açıqlama (Disclosure) – Müəssisənin istifadə etdiyi mühasibat uçotu siyasəti və edilən dəyişikliklər tam və şəffaf şəkildə açıqlanmalıdır.

📌 Əhəmiyyəti:

• Mühasibat uçotu siyasətləri və onların dəyişiklikləri barədə istifadəçilərə məlumat verilməlidir.

• Mühasibat standartlarına uyğunluq və uçot siyasətlərinin açıqlanması müqayisəolunmanı təmin edir.

• Maliyyə hesabatlarında əvvəlki dövrlərin göstəricilərinin əks olunması vacibdir.

2. Yoxlana bilmə (Verifiability)

"Yoxlama bilavasitə və ya dolayı üsullarla aparıla bilər." (Çərçivə, para 2.31)

🔹 Bilavasitə yoxlama – Məlumat birbaşa müşahidə olunaraq yoxlanılır (məsələn, kassada olan pulun sayılması).
🔹 Dolayı yoxlama – Məlumatların təkrar hesablanması və ya əvvəlcədən qəbul olunmuş metodologiya ilə yoxlanılması (məsələn, FIFO metodu ilə anbar qalığının təkrar hesablanması).

Nümunə:
✅ Bilavasitə yoxlama – Pul vəsaitlərinin fiziki sayımı.
✅ Dolayı yoxlama – FIFO metodundan istifadə edərək anbar dəyərlərinin təkrar hesablanması.

3. Vaxtında təqdim edilmə (Timeliness)

"Məlumatın vaxtında təqdim edilməsi, qərar qəbul edən şəxslərin ondan istifadə edə bilməsini təmin edir. Ümumiyyətlə, məlumat nə qədər köhnə olsa, onun faydalılığı da bir o qədər azalır." (Çərçivə, para 2.33)

📌 Maliyyə məlumatları gecikdirilmədən təqdim edilməlidir ki, istifadəçilər doğru qərarlar verə bilsinlər.
📌 Köhnə məlumatlar öz aktuallığını itirir və qərarvermə üçün yararsız ola bilər.

4. Anlaşılanlıq (Understandability)

Məlumatın anlaşılanlığı aşağıdakılardan asılıdır:
✔ Onun təqdimetmə forması.
✔ İstifadəçilərin bilik səviyyəsi.

Çərçivəyə əsasən istifadəçilər:
📌 Biznes və maliyyə mövzularında müəyyən biliklərə malik olmalıdırlar.
📌 Maliyyə məlumatlarını diqqətlə öyrənməli və analiz etməlidirlər (Çərçivə, para 2.36).

Anlaşılan olması üçün maliyyə məlumatları aydın və dəqiq şəkildə təqdim olunmalıdır ki, istifadəçilər onun əhəmiyyətini başa düşə bilsinlər.

5 Elements of Financial Statements

1. Assets

"An asset is a present economic resource controlled by the entity as a result of past events." (Framework, para 4.3)

🔹 An economic resource is a right that has the potential to produce economic benefits. (Framework, para 4.4)

Key aspects of the asset definition:
✔ Controlled by the entity – The entity must have the ability to obtain economic benefits and restrict others’ access (e.g., using machinery or selling surplus assets).
✔ Resulting from past events – An asset arises only from a past event. For example, equipment becomes an asset only when the company has control over its benefits, which may be upon delivery or order acceptance, depending on contract terms.

2. Liabilities

"A liability is a present obligation of the entity to transfer an economic resource as a result of past events." (Framework, para 4.26)

Key aspects of the liability definition:
✔ Obligation – This can be legal or constructive.

• Legal obligation – Results from a contract or law (e.g., a loan agreement).

• Constructive obligation – Arises from an entity’s actions and policies, creating expectations (e.g., a company with a published environmental policy setting up an environmental provision, even if no legal requirement exists).
  ✔ Resulting from past events – Like assets, a liability must arise from a past event. For instance, lease obligations must be signed before the reporting date to be considered liabilities.

📌 Interrelation between assets and liabilities: Assets and liabilities are often seen as mirror images of each other. For example, a credit note issued to a customer is deducted from receivables rather than being recorded as a separate liability.

3. Equity

"Equity is the residual interest in the assets of the entity after deducting all its liabilities." (Framework, para 4.6)

✔ Equity is residual in nature – Owners' wealth can increase or decrease based on changes in assets and liabilities.
✔ Different components of equity include:

• Owners' contributions (investments)

• Retained earnings and reserves (e.g., revaluation reserves, legal reserves, undistributed profits, etc.)

4. Income

"Income is increases in assets or decreases in liabilities that result in increases in equity, other than those relating to contributions from holders of equity claims." (Framework, para 4.68)

✔ Income arises from an increase in assets or a decrease in liabilities.
✔ It excludes owner contributions.
✔ This definition follows a balance sheet approach rather than the traditional profit and loss approach.

5. Expenses

"Expenses are decreases in assets or increases in liabilities that result in decreases in equity, other than those relating to distributions to holders of equity claims." (Framework, para 4.69)

✔ Expenses result in either a decrease in assets or an increase in liabilities.
✔ Payments to owners (e.g., dividends) are not considered expenses.

📌 Example:

• Paying employee salaries → decreases assets (cash outflow).

• Interest expenses on loans → increase liabilities.

These five elements form the foundation of financial statements, ensuring a clear and structured representation of an entity's financial position and performance.

Maliyyə Hesabatlarının 5 Əsas Elementi

1. Aktivlər (Assets)

"Aktiv – müəssisə tərəfindən idarə olunan, keçmiş hadisələr nəticəsində əldə edilmiş hazırkı iqtisadi resursdur." (Çərçivə, para 4.3)

🔹 İqtisadi resurs – Gələcəkdə iqtisadi fayda gətirmək potensialına malik olan hüquqdur. (Çərçivə, para 4.4)

Aktivin tərifinin əsas hissələri:
✔ Müəssisə tərəfindən idarə olunur – Müəssisə həmin resursdan iqtisadi fayda əldə edə bilməli və başqalarının ona çıxışını məhdudlaşdıra bilməlidir (məsələn, şirkətin istifadə etdiyi avadanlıq).
✔ Keçmiş hadisələr – Aktiv yalnız keçmişdə baş vermiş hadisənin nəticəsi kimi yarana bilər. Məsələn, bir avadanlıq, yalnız çatdırıldıqdan və ya qəbul edildikdən sonra müəssisənin aktivi hesab edilə bilər.

2. Öhdəliklər (Liabilities)

"Öhdəlik – müəssisənin iqtisadi resursu keçmiş hadisələr nəticəsində ötürmək üçün mövcud olan öhdəliyidir." (Çərçivə, para 4.26)

Öhdəliyin əsas xüsusiyyətləri:
✔ Öhdəlik – qanuni və ya konstruktiv ola bilər.

• Qanuni öhdəlik – Müqavilə və ya qanunvericilik əsasında yaranan borc (məsələn, kredit müqaviləsi).

• Konstruktiv öhdəlik – Müəssisənin öz siyasətinə və ya ictimai gözləntilərə əsaslanan öhdəlikdir (məsələn, ekoloji məsuliyyət siyasəti əsasında yaradılan fond).
  ✔ Keçmiş hadisələr – Öhdəlik yalnız keçmiş hadisənin nəticəsi olaraq yaranmalıdır. Məsələn, icarə müqavilələri mühasibat dövründən əvvəl imzalanmalıdır ki, öhdəlik hesab edilsin.

📌 Aktivlər və öhdəliklər bir-birini tamamlayır. Məsələn, müştəriyə verilmiş kredit notu alacaqlar balansından çıxılaraq ayrıca öhdəlik kimi göstərilmək əvəzinə mövcud alacaqlara qarşı hesablanır.

3. Kapital (Equity)

"Kapital – müəssisənin aktivlərindən bütün öhdəlikləri çıxardıqdan sonra qalan qalıq maraqdır." (Çərçivə, para 4.6)

✔ Kapital qalıq xarakter daşıyır – Sahibkarların sərvəti artıb-azala bilər, lakin bu, həmişə müəssisənin aktiv və öhdəliklər arasındakı fərqinə əsaslanır.
✔ Kapital strukturunda fərqlər ola bilər:

• Sahibkarların yatırımları (investisiyaları)

• Müəssisənin digər hadisələr nəticəsində əldə etdiyi gəlirlər

• Fərqli ehtiyat fondları (məsələn, yenidən qiymətləndirmə ehtiyatı, bölüşdürülməmiş mənfəət və s.)

4. Gəlir (Income)

"Gəlir – aktivlərin artması və ya öhdəliklərin azalması nəticəsində kapitalın artmasıdır (sahibkarların töhfələri istisna olmaqla)." (Çərçivə, para 4.68)

✔ Gəlir aktivlərin artması və ya öhdəliklərin azalması ilə yaranır.
✔ Sahibkarların qoyduğu töhfələr gəlir hesab edilmir.
✔ Bu tərif, ənənəvi mənfəət-zərər yanaşmasından fərqli olaraq, daha çox maliyyə vəziyyətinin dəyişməsi prinsipinə əsaslanır.

5. Xərclər (Expenses)

"Xərclər – aktivlərin azalması və ya öhdəliklərin artması nəticəsində kapitalın azalmasıdır (sahibkarlara ödənişlər istisna olmaqla)." (Çərçivə, para 4.69)

✔ Xərclər aktivlərin azalmasına və ya öhdəliklərin artmasına səbəb olur.
✔ Sahibkarlara edilən ödənişlər xərclərə daxil edilmir.

📌 Misal:

• İşçilərə əməkhaqqı ödənilməsi → aktivlərin (pul vəsaitlərinin) azalmasına gətirib çıxarır.

• Müəssisənin borc faizlərinin artması → öhdəliklərin yüksəlməsinə səbəb olur.

Bu 5 element maliyyə hesabatlarının əsasını təşkil edir və onların hər biri müəssisənin maliyyə vəziyyətinin, gəlir və xərclərinin düzgün əks olunması üçün vacibdir.

Recognition of the Elements

Recognition

Items are recognized in the financial statements only if they meet the definition of one of the elements. However, not all items that meet the definition are recognized.

An element is recognized if it provides users with useful financial information, meaning it must:
✔ Provide relevant information
✔ Faithfully represent the asset, liability, income, expenses, or equity movement

Recognition may not be appropriate if:

• There is uncertainty about the existence of the element

• There is a low probability of an inflow or outflow of economic resources

📌 Example – IAS 37 (Provisions, Contingent Liabilities, and Contingent Assets):
🔹 Contingent liabilities and contingent assets are not recognized because it is not probable that resources will flow to or from the entity.

🚨 Measurement Uncertainty:
Even if an element meets the definition, it may not be recognized if its measurement is highly uncertain.

📌 Judgment in Recognition:
Different IFRS Standards have specific recognition criteria, requiring judgment in determining whether an item should be recognized.

If an asset or liability is not recognized, additional disclosures may be required to help users understand the entity’s economic transactions and their impact on future earnings and cash flows.

Financial Position Approach to Recognition

📌 The recognition of income and expenses follows a financial position approach (balance sheet approach):
✔ Income = Increase in an asset or decrease in a liability
✔ Expenses = Increase in a liability or decrease in an asset

This approach ensures that income and expenses are recorded based on changes in assets and liabilities.

Derecognition

Derecognition is the removal of some or all of an asset or liability from the statement of financial position.

Derecognition occurs when an entity:
✔ Loses control of an asset, or
✔ Has no present obligation for a liability

💡 Derecognition must faithfully represent the impact on an entity’s net assets.

Accounting for Derecognition:
1️⃣ Remove any transferred, expired, or consumed component
2️⃣ Recognize any gain or loss on the above
3️⃣ Recognize any retained component

📌 Derecognition – Example:
An entity sells a building for $2 million but retains the right to buy it back for $3 million in five years. At the sale date, the building’s fair value is $7 million, and property prices are expected to increase.

✔ The entity does not derecognize the building from its statement of financial position because it still controls the asset.
✔ Instead, the $2 million received is recognized as a loan liability, since the entity retains the right to buy back the asset at a price below fair value.

🚨 Key Point:
Derecognition is not appropriate if the entity still retains exposure to future economic benefits from the asset or liability.

Elementlərin tanınması

Tanınma

Mühasibat uçotunda elementlər yalnız mühasibat hesabatlarının elementləri tərifinə uyğun gəlirsə tanınır. Lakin bütün uyğun gələn elementlər tanınmır.

Bir element yalnız o zaman tanınır ki, istifadəçilərə faydalı maliyyə məlumatı versin, yəni:
✔ Müvafiq (relevant) informasiya təmin etsin
✔ Əsaslı (faithful) təqdim olunsun və real iqtisadi vəziyyəti əks etdirsin

Tanınma aşağıdakı hallarda uyğun olmaya bilər:

• Elementin mövcudluğu ilə bağlı qeyri-müəyyənlik varsa

• İqtisadi resursların daxil olması və ya çıxması ehtimalı azdırsa

📌 Misal – IAS 37 (Ehtiyatlar, şərti öhdəliklər və şərti aktivlər):
🔹 Şərti öhdəliklər və şərti aktivlər tanınmır, çünki onlarla bağlı iqtisadi resursların daxil olması və ya çıxması ehtimalı azdır.

🚨 Ölçmə qeyri-müəyyənliyi:
Hər hansı element tərifə uyğun gəlsə belə, əgər onun ölçülməsi çox qeyri-müəyyəndirsə, tanınmaya bilər.

📌 Tanınmada Mühakimə:
Fərqli IFRS standartlarının özünəməxsus tanınma kriteriyaları var. Bu səbəbdən, elementin tanınıb-tanınmaması ilə bağlı mühakimə yürütmək lazımdır.

Əgər hər hansı aktiv və ya öhdəlik tanınmırsa, o zaman istifadəçilərə maliyyə hesabatlarında əlavə açıqlamalar təqdim edilməlidir ki, şirkətin iqtisadi əməliyyatlarını və onların gələcək mənfəət və pul axınına təsirini başa düşsünlər.

Maliyyə Mövqeyi (Balans Metodu) üzrə Tanınma

📌 Gəlir və xərclərin tanınması balans metoduna əsaslanır:
✔ Gəlir = Aktivlərin artması və ya öhdəliklərin azalması
✔ Xərc = Öhdəliklərin artması və ya aktivlərin azalması

Bu yanaşma gəlir və xərclərin aktiv və öhdəliklərdə baş verən dəyişikliklərə əsaslanaraq tanınmasını təmin edir.

Tanımanın Dayandırılması (Derecognition)

Tanımanın dayandırılması hər hansı aktiv və ya öhdəliyin maliyyə mövqeyi hesabatından (balansdan) çıxarılmasıdır.

Tanımanın dayandırılması o zaman baş verir ki, şirkət:
✔ Aktivin üzərində nəzarəti itirir, və ya
✔ Öhdəliyə dair artıq hər hansı cari öhdəliyi yoxdur

💡 Tanımanın dayandırılması müəssisənin xalis aktivlərində baş verən dəyişiklikləri düzgün əks etdirməlidir.

Tanımanın dayandırılmasının mühasibat uçotu:
1️⃣ Köhnəlmiş, istifadə olunmuş və ya ötürülmüş hissə silinir
2️⃣ Hər hansı yaranan mənfəət və ya zərər qeydə alınır
3️⃣ Əgər elementin bir hissəsi saxlanırsa, o hissə yenidən qeydə alınır

📌 Misal – Tanımanın Dayandırılması:
Bir müəssisə binanı 2 milyon dollara satır, lakin 5 ildən sonra 3 milyon dollara geri alma hüququnu saxlayır. Satış anında binanın ədalətli dəyəri (fair value) 7 milyon dollardır və əmlak qiymətlərinin artacağı gözlənilir.

✔ Müəssisə binanı maliyyə hesabatlarından silmir (tanımanı dayandırmır), çünki o, hələ də aktivin nəzarətini saxlayır.
✔ 2 milyon dollar isə kredit (borc) kimi qeydə alınır, çünki müəssisə binanı bazardakı qiymətdən aşağı geri almaq imkanına malikdir və beləliklə, gələcək qiymət artımından faydalana bilər.

🚨 Əsas Nöqtə:
Əgər müəssisə hələ də iqtisadi faydaların dəyişməsinə məruz qalırsa, aktiv və ya öhdəliyin tanınmasının dayandırılması uyğun deyil.

Test Your Understanding 1

1. Under the current structure of regulatory bodies, which of the bodies listed below acts as the overall supervisory body?
   A IFRS Interpretations Committee
   B International Accounting Standards Board
   C IFRS Advisory Council
   D IFRS Foundation

2. Which of the bodies listed below is responsible for issuing International Financial Reporting Standards and guidance on their application?
   A IFRS Interpretations Committee
   B International Accounting Standards Board
   C IFRS Advisory Council
   D IFRS Foundation

3. Which of the bodies listed below is responsible for the approval of Draft Interpretations?
   A IFRS Interpretations Committee
   B International Accounting Standards Board
   C IFRS Advisory Council
   D IFRS Foundation

4. Which of the following best describes the role of the IFRS Advisory Council?
   A To prepare interpretations of IFRS Standards
   B To provide the Board with the views of its members on standard-setting projects
   C To promote the use of IFRS Standards amongst its members
   D To select the members of the Board

5. According to IFRS S2 which of the following is NOT one of the four areas to be covered within core content?
   A Sustainability
   B Governance
   C Strategy
   D Risk management

Anlayışınızı Yoxlayın 1

1. Mövcud tənzimləyici qurumların strukturu çərçivəsində, aşağıda göstərilən qurumlardan hansı ümumi nəzarət qurumu kimi fəaliyyət göstərir?
   A IFRS Şərhlər Komitəsi
   B Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurası
   C IFRS Məsləhət Şurası
   D IFRS Fondu

2. Aşağıda göstərilən qurumlardan hansı Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartlarını (IFRS) və onların tətbiqi ilə bağlı təlimatları yayımlamaqdan məsuldur?
   A IFRS Şərhlər Komitəsi
   B Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurası
   C IFRS Məsləhət Şurası
   D IFRS Fondu

3. Aşağıda göstərilən qurumlardan hansı Layihə Şərhlərinin (Draft Interpretations) təsdiqinə cavabdehdir?
   A IFRS Şərhlər Komitəsi
   B Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurası
   C IFRS Məsləhət Şurası
   D IFRS Fondu

4. Aşağıdakılardan hansı IFRS Məsləhət Şurasının rolunu ən yaxşı şəkildə izah edir?
   A IFRS standartlarının şərhlərini hazırlamaq
   B Şuraya standartların hazırlanması layihələri üzrə üzvlərinin fikirlərini bildirmək
   C IFRS standartlarının üzvləri arasında istifadəsini təşviq etmək
   D Şuranın üzvlərini seçmək

5. IFRS S2-yə əsasən, əsas məzmun daxilində əhatə olunmalı olan dörd sahədən biri aşağıdakılardan hansıdır?
   A Davamlılıq (Sustainability)
   B İdarəetmə (Governance)
   C Strategiya (Strategy)
   D Risklərin idarə edilməsi (Risk management)

Test Your Understanding 2

The International Accounting Standards Board's (IASB) Conceptual Framework for Financial Reporting identifies two fundamental and four enhancing qualitative characteristics of financial information.

Required:
Identify and explain each of the two fundamental qualitative characteristics of financial information listed in the Board's Framework.

Test Your Understanding 3

The Conceptual Framework for Financial Reporting has several purposes, including:

• Assisting the Board in the development of future IFRS Standards and in its review of existing IFRS Standards

• Assisting the Board in promoting the harmonisation of regulations, accounting standards, and procedures relating to the presentation of financial statements by providing a basis for reducing the number of alternative treatments permitted by IFRS Standards

• Assisting preparers of financial statements in applying IFRS Standards and in dealing with topics that are yet to be covered in an IFRS Standard.

Required:
Discuss how the Conceptual Framework could help the Board achieve these objectives.

Anlayışınızı Yoxlayın 2

Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurasının (Şura) Maliyyə Hesabatlarının Konseptual Çərçivəsi maliyyə məlumatlarının iki əsas və dörd əlavə keyfiyyət xarakteristikasını müəyyən edir.

Tələb olunur:
Şuranın Konseptual Çərçivəsində sadalanan maliyyə məlumatlarının hər iki əsas keyfiyyət xarakteristikasını müəyyən edin və izah edin.

Anlayışınızı Yoxlayın 3

Maliyyə Hesabatlarının Konseptual Çərçivəsinin bir neçə məqsədi var, o cümlədən:

• Şuraya gələcək IFRS standartlarının hazırlanması və mövcud IFRS standartlarının nəzərdən keçirilməsində kömək etmək

• IFRS standartları tərəfindən icazə verilən alternativ müalicələrin sayını azaltmaq üçün əsas təmin edərək tənzimləmələrin, mühasibat standartlarının və hesabat təqdimetmə prosedurlarının uyğunlaşdırılmasına kömək etmək

• Maliyyə hesabatlarının tərtibçilərinə IFRS standartlarını tətbiq etməkdə və hələ IFRS standartı ilə əhatə olunmamış mövzularla bağlı qərar verməkdə kömək etmək.

Tələb olunur:
Konseptual Çərçivənin Şuranın bu məqsədlərə nail olmasına necə kömək edə biləcəyini müzakirə edin.

Test Your Understanding 4

The Conceptual Framework for Financial Reporting was first published in 1989 and later updated in 2010 and 2018.

Required:
Explain the purposes of the Framework.

Test Your Understanding 5

1. Under the Conceptual Framework for Financial Reporting, which of the following is the ‘threshold quality’ of useful information?

A) Relevance
B) Reliability
C) Materiality
D) Understandability

2. According to the Conceptual Framework for Financial Reporting, which of the following is the underlying assumption of a set of financial statements?

A) Going Concern
B) Prudence
C) Accruals
D) Comparability

3. Link the terms below to whether they relate to the principle of relevance or faithful representation.

Relevance

Faithful Representation

Materiality

Free from bias

Confirmatory value

Complete

4. The Board’s Framework identifies qualitative characteristics.

(i) Relevance
(ii) Comparability
(iii) Verifiability
(iv) Understandability
(v) Faithful representation

Which of the above are not listed as enhancing characteristics?

A) (i), (iv), and (v)
B) (ii), (iii), and (iv)
C) (ii) and (iii)
D) (i) and (v)

5. The Conceptual Framework for Financial Reporting provides definitions of the elements of financial statements.

One of the elements defined by the framework is ‘expenses’.

In no more than 35 words, give the Framework’s definition of expenses.

6. The International Accounting Standards Board’s Conceptual Framework for Financial Reporting sets out two fundamental qualitative characteristics of financial information: relevance and faithful representation.

What characteristics would you expect information to possess if it is to provide faithful representation?

7. According to the International Accounting Standards Board’s Conceptual Framework for Financial Reporting, what is the objective of financial reporting?

Anlayışınızı Yoxlayın 4

Maliyyə Hesabatlarının Konseptual Çərçivəsi ilk dəfə 1989-cu ildə yayımlanmış və 2010 və 2018-ci illərdə yenilənmişdir.

Tələb olunur:
Çərçivənin məqsədlərini izah edin.

Anlayışınızı Yoxlayın 5

1. Maliyyə Hesabatlarının Konseptual Çərçivəsinə əsasən, aşağıdakılardan hansı faydalı məlumatın "hədd səviyyəli keyfiyyəti"dir?
A) Mütənasiblik (Relevance)
B) Etibarlılıq (Reliability)
C) Materiallıq (Materiality)
D) Anlaşıqlılıq (Understandability)

2. Maliyyə Hesabatlarının Konseptual Çərçivəsinə əsasən, maliyyə hesabatlarının əsas fərziyyəsi hansıdır?
A) Fəaliyyətin davamlılığı (Going Concern)
B) Ehtiyatlılıq (Prudence)
C) Hesablaşma metodu (Accruals)
D) Müqayisəlilik (Comparability)

3. Aşağıdakı terminləri mütənasiblik və etibarlı təsvir prinsipinə uyğun olaraq təsnif edin.
Mütənasiblik: Materiallıq, təsdiqləyici dəyər.
Etibarlı təsvir: Qərəzsiz olmaq, tamlıq.

4. Şuranın Çərçivəsi keyfiyyət xüsusiyyətlərini müəyyən edir.

(i) Mütənasiblik (Relevance)
(ii) Müqayisəlilik (Comparability)
(iii) Doğrulanma (Verifiability)
(iv) Anlaşıqlılıq (Understandability)
(v) Etibarlı təsvir (Faithful Representation)

Yuxarıdakıların hansıları artırıcı xüsusiyyətlər kimi göstərilməmişdir?

A) (i), (iv) və (v)
B) (ii), (iii) və (iv)
C) (ii) və (iii)
D) (i) və (v)

5. Maliyyə Hesabatlarının Konseptual Çərçivəsi maliyyə hesabatlarının elementlərini müəyyən edir.
Bu elementlərdən biri “xərclər”dir.

Çərçivənin xərclər anlayışını 35 sözdən çox olmayaraq təsvir edin.

6. Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurasının Maliyyə Hesabatlarının Konseptual Çərçivəsində maliyyə məlumatlarının iki əsas keyfiyyət xüsusiyyəti müəyyən edilmişdir: mütənasiblik və etibarlı təsvir.

Məlumatın etibarlı təsviri təmin etməsi üçün hansı xüsusiyyətlərə malik olmasını gözləyərdiniz?

7. Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurasının Maliyyə Hesabatları üçün Konseptual Çərçivəsinə əsasən, maliyyə hesabatlarının məqsədi nədir?

Test Your Understanding - Answers

Test Your Understanding 1

1. D

2. B

3. B

4. B

5. A

Test Your Understanding 2

The two fundamental qualitative characteristics are:

Relevance – Information is relevant when it influences users' economic decisions by helping them evaluate past, present, or future events or by confirming or correcting their past evaluations.

The relevance of information can be affected by its nature and materiality. Some items may be relevant to users simply because of their nature, while others become relevant only when they are material. Hence, materiality is a threshold quality rather than a primary characteristic.

According to the Framework, information is material if its omission or misstatement could influence users' decisions.

Faithful Representation – If information is to faithfully represent the transactions and other events it purports to represent, they must be accounted for and presented in accordance with their substance and economic reality rather than merely their legal form.

For financial performance and position to be faithfully represented, the following characteristics must be present:

• Completeness – Information must contain all necessary descriptions and explanations to be understandable.

• Neutrality – Information must be neutral, meaning free from bias. Financial statements are not neutral if they deliberately influence decision-making by selecting or presenting information in a way that achieves a predetermined result.

• Free from Error – Information must be free from error within the bounds of materiality. A material error or omission can make financial statements false or misleading, reducing their relevance.

Being free from error does not mean perfectly accurate in all respects. For example, when estimates are used, they must be clearly and accurately described as estimates.

Testi Anlama Cavabları

Testi Anlama 1

1. D

2. B

3. B

4. B

5. A

Testi Anlama 2

Maliyyə məlumatlarının iki əsas keyfiyyət xarakteristikası:

Əlaqəlilik (Relevance) – Məlumat istifadəçilərin iqtisadi qərarlarına təsir etdikdə, onlara keçmiş, indiki və ya gələcək hadisələri qiymətləndirməyə kömək etdikdə və ya əvvəlki qiymətləndirmələrini təsdiqlədikdə və ya düzəltdikdə əlaqəli hesab olunur.

Məlumatın əlaqəliliyi onun təbiətindən və əhəmiyyətindən (materiality) asılı ola bilər. Bəzi elementlər yalnız öz təbiətinə görə istifadəçilər üçün əhəmiyyətli ola bilər, digərləri isə yalnız material olduqda vacib olur. Buna görə də, əhəmiyyətlilik əsas xarakteristika deyil, informasiya üçün bir hədd göstəricisidir.

Konseptual Çərçivəyə (Framework) görə, əgər məlumatın buraxılması və ya səhv göstərilməsi istifadəçilərin qərarlarına təsir göstərə bilərsə, həmin məlumat material hesab olunur.

Dəqiq Təqdimat (Faithful Representation) – Əgər məlumat göstərdiyi əməliyyatları və hadisələri doğru əks etdirməlidirsə, o, yalnız hüquqi formasına deyil, iqtisadi məğzinə və reallığa uyğun olaraq təqdim olunmalıdır.

Maliyyə nəticələrinin və mövqeyinin dəqiq təqdim olunması üçün aşağıdakı xüsusiyyətlər vacibdir:

• Tamlıq (Completeness) – Məlumatın başa düşülməsi üçün bütün zəruri təsvirlər və izahlar daxil edilməlidir.

• Neytrallıq (Neutrality) – Məlumat qərəzsiz olmalıdır. Maliyyə hesabatları neytral sayılmırsa, bu, seçilmiş və ya təqdim olunan məlumatın istifadəçilərin qərarlarına qəsdən təsir etmək üçün yönləndirildiyini göstərir.

• Səhvsizlik (Free from Error) – Məlumat, materiallıq çərçivəsində səhvlərdən azad olmalıdır. Ciddi bir səhv və ya buraxılmış informasiya maliyyə hesabatlarını yanlış və yanıltıcı edə bilər ki, bu da onun əlaqəliliyini azaldır.

Səhvsizlik tam dəqiqlik demək deyil. Məsələn, bir təxmin (estimate) istifadə edildikdə, bu rəqəm dəqiq və aydın şəkildə təxmin kimi qeyd olunmalıdır.

Test Your Understanding 3

A Conceptual Framework provides guidance on the broad principles of financial reporting. It highlights how items should be recorded, measured, and presented. The establishment of broad principles can assist in the development of accounting standards, ensuring that these principles are consistently followed as standards and rules are developed.

A Conceptual Framework can provide guidance on how similar items should be treated. By providing definitions and criteria that can be used in deciding the recognition and measurement of items, Conceptual Frameworks serve as a reference point for standard-setters, financial statement preparers, and users of financial information.

The existence of a Conceptual Framework can eliminate the need to repeatedly address underlying issues. If fundamental principles have been established and accounting standards are based on these principles, there is no need to fully discuss them in each standard. This saves time for standard-setters in developing standards and ensures the consistent treatment of items.

If a technical issue arises but is not explicitly addressed in an accounting standard, a Conceptual Framework can provide guidance on how such items should be treated. When a short-term technical solution is provided by standard-setters, the existence of a Conceptual Framework ensures that the treatment remains consistent with the broad set of agreed principles.

Testi Anlama 3

Konseptual Çərçivə (Conceptual Framework) maliyyə hesabatlarının əsas prinsipləri barədə rəhbərlik təmin edir. O, maddələrin necə qeydə alınmalı, ölçülməli və təqdim edilməli olduğunu vurğulayır. Geniş prinsiplərin müəyyən edilməsi mühasibat standartlarının hazırlanmasına kömək edə bilər və bu prinsiplərin davamlı şəkildə tətbiq olunmasını təmin edər.

Konseptual Çərçivə oxşar maddələrin necə müalicə olunacağına dair rəhbərlik təmin edə bilər. Maddələrin tanınması və ölçülməsi ilə bağlı istifadə edilə bilən təriflər və meyarlar təqdim edərək, çərçivə standartları müəyyən edənlər, maliyyə hesabatlarını hazırlayanlar və istifadə edənlər üçün istinad nöqtəsi rolunu oynayır.

Konseptual Çərçivənin mövcudluğu əsas məsələlərin təkrar-təkrar həll edilməsinə ehtiyacı azalda bilər. Əgər əsas prinsiplər müəyyən olunubsa və mühasibat standartları bu prinsiplərə əsaslanırsa, bu prinsipləri hər bir standartda yenidən izah etməyə ehtiyac qalmır. Bu, standartların hazırlanması üçün sərf olunan vaxtı azaldır və maddələrin vahid şəkildə müalicə olunmasını təmin edir.

Əgər texniki bir məsələ ortaya çıxırsa, lakin mühasibat standartında açıq şəkildə əks olunmayıbsa, Konseptual Çərçivə belə maddələrin necə müalicə olunacağı barədə rəhbərlik təmin edə bilər. Əgər standartları müəyyən edənlər qısamüddətli texniki həll təqdim edirlərsə, Konseptual Çərçivənin mövcudluğu bu həllin razılaşdırılmış ümumi prinsiplərə uyğun olmasını təmin edəcək.

Test Your Understanding 4

According to the Framework, its purpose is to:

• Assist the International Accounting Standards Board (IASB) in developing IFRS Standards that are based on consistent concepts.

• Assist preparers in developing consistent accounting policies when no specific Standard applies to a particular transaction or event, or when a Standard allows a choice of accounting policy.

• Assist all parties in understanding and interpreting the Standards.

The Framework itself is not an IFRS Standard and does not override any specific IFRS Standard. In rare cases where there is a conflict between the Framework and an IFRS Standard, the requirements of the IFRS Standard take precedence over the Framework.

Anlayışınızı Yoxlayın 4

Çərçivəyə (Framework) görə, onun məqsədi:

• Beynəlxalq Mühasibat Standartları Şurasına (IASB) IFRS standartlarını ardıcıl konsepsiyalar əsasında hazırlamaqda kömək etmək.

• Hesabat hazırlayanlara müəyyən bir əməliyyat və ya hadisə üçün spesifik standart olmadıqda və ya standart mühasibat uçotu siyasətinin seçilməsinə icazə verdikdə, ardıcıl mühasibat uçotu siyasətləri hazırlamaqda kömək etmək.

• Bütün maraqlı tərəflərə standartları başa düşməkdə və şərh etməkdə kömək etmək.

Çərçivə özü IFRS Standartı deyil və hər hansı bir spesifik IFRS Standartını üstələyə bilməz. Nadir hallarda Çərçivə ilə IFRS Standartı arasında ziddiyyət yaranarsa, IFRS Standartının tələbləri üstün tutulur.

Test Your Understanding 5

1. Answer: C

2. Answer: A

3. Relevance and Faithful Representation

• Free from bias – Faithful representation

• Materiality – Relevance

• Confirmatory value – Relevance

• Complete – Faithful representation

4. Answer: D

5. Definition of Expenses: Expenses are decreases in assets or increases in liabilities that result in decreases in equity, other than those relating to distributions to holders of equity claims. (Framework, para 4.69)

6. Characteristics required for faithful representation: Completeness, neutrality, and free from error.

7. Objective of financial reporting: The objective of financial reporting is to provide financial information about the reporting entity that is useful to existing and potential investors, lenders, and other creditors in making decisions about providing resources to the entity.

Anlayışınızı Yoxlayın 5

1. Cavab: C

2. Cavab: A

3. Münasiblik və Etibarlı Təqdimetmə

• Qərəzsiz olmaq – Etibarlı təqdimetmə

• Əhəmiyyətlilik (Materiality) – Münasiblik

• Təsdiqləyici dəyər (Confirmatory value) – Münasiblik

• Tamlıq (Completeness) – Etibarlı təqdimetmə

4. Cavab: D

5. Xərclərin tərifi: Xərclər aktivlərin azalması və ya öhdəliklərin artması nəticəsində kapitalın azalmasına səbəb olan hallardır, lakin bunlar kapital sahiblərinə edilən bölgülərlə əlaqəli deyil. (Çərçivə, paraqraf 4.69)

6. Etibarlı təqdimetmə üçün lazım olan xüsusiyyətlər: Tamlıq, qərəzsizlik və səhvlərdən azad olma.

7. Maliyyə hesabatının məqsədi: Maliyyə hesabatlarının məqsədi mövcud və potensial investorlar, kreditorlar və digər maliyyə resurslarını təqdim edən tərəflər üçün müəssisə haqqında faydalı maliyyə məlumatları təqdim etməkdir ki, onlar bu məlumat əsasında qərarlar verə bilsinlər.