Intangible Assets

Intangible Assets

Chapter Learning Objectives

Upon completing this chapter, you will be able to:

• Discuss the nature and accounting treatment of internally generated and purchased intangible assets.

• Distinguish between goodwill and other intangible assets.

• Describe the criteria for the initial recognition and measurement of intangible assets.

• Explain the subsequent accounting treatment of intangible assets.

• Describe and apply the requirements of IAS 38 to research and development expenditure.

Importance of This Chapter

This chapter provides a recap from Financial Accounting and expands on that knowledge. The principles learned here will also be relevant in Strategic Business Reporting.

Additionally, this chapter offers useful evidence for Audit and Assurance, helping professionals understand how to verify and assess intangible asset transactions.

Related Professional Competency (PER - Performance Objective 6)

This chapter aligns with PER (Practical Experience Requirement) PO6 (Performance Objective 6), which focuses on recording and processing transactions and events accurately.

• Both historical and prospective transactions must be accounted for correctly.

• Non-routine transactions should be handled in accordance with accounting standards.

By studying this chapter, you will develop the necessary accounting skills to properly recognize, measure, and report intangible assets.

Bu bölmə qeyri-maddi aktivlərin təbiətini və mühasibat uçotunu araşdırır. Aşağıdakı əsas anlayışları əhatə edir:

Bölmənin Öyrənmə Məqsədləri

Bu bölməni başa vurduqdan sonra siz:

• Daxili yaradılmış və satın alınmış qeyri-maddi aktivlərin mahiyyətini və mühasibat uçotunu izah edə biləcəksiniz.

• Firmanın nüfuzunu (goodwill) və digər qeyri-maddi aktivləri fərqləndirə biləcəksiniz.

• Qeyri-maddi aktivlərin ilkin tanınma və ölçülmə meyarlarını izah edə biləcəksiniz.

• Qeyri-maddi aktivlərin sonrakı mühasibat uçotu ilə bağlı prinsipləri izah edə biləcəksiniz.

• IAS 38-in tədqiqat və inkişaf xərcləri ilə bağlı tələblərini tətbiq edə biləcəksiniz.

Bölmənin Əhəmiyyəti

Bu bölmə, Maliyyə Uçotu (Financial Accounting) mövzusunda öyrəndiklərinizi xatırladır və bu bilikləri daha da genişləndirir. Eyni zamanda, Strateji Biznes Hesabatı (Strategic Business Reporting) ilə bağlı biliklərinizi də gücləndirəcək.

Bundan əlavə, Audit və Əminlik Xidməti (Audit and Assurance) sahəsində istifadə edilə biləcək sübutlar haqqında məlumat təqdim edir.

Əlaqəli Peşəkar Bacarıq (PER - Performance Objective 6)

Bu bölmə, PER (Peşəkar Təcrübə Tələbləri) üzrə PO6 (Performance Objective 6) hədəfinə uyğundur. PO6-ya əsasən, mühasibatlıqda:

• Keçmiş və gələcək dövrlərə aid əməliyyatlar düzgün qeyd edilməlidir.

• Qeyri-standart əməliyyatların düzgün uçotu aparılmalıdır.

Bu bölmə vasitəsilə siz qeyri-maddi aktivlərlə bağlı bu mühasibat bacarıqlarını inkişaf etdirə biləcəksiniz.

Intangible Assets

Definition

"An intangible asset is an identifiable non-monetary asset without physical substance." (IAS 38, para 8)

Intangible assets include:

• Licences and quotas

• Intellectual property (e.g., patents and copyrights)

• Brand names

• Trademarks

According to IAS 38, for an asset to be identifiable, it must fall into one of the following two categories:

1. It is separable – the asset can be bought or sold separately from the rest of the business.

2. It arises from legal/contractual rights – this typically occurs when purchasing an entire company, which will be further explored in the consolidated financial statements chapters.

Additionally, it must meet the general definition of an asset:

• Controlled by the entity as a result of past events (usually backed by enforceable legal rights).

• A resource expected to generate future economic benefits (either through revenue generation or cost savings).

Recognition

For an intangible asset to be recognised in financial statements, it must:

• Meet the definition of an intangible asset.

• Satisfy the recognition criteria of the framework (IAS 38, para 18):

  • It is probable that future economic benefits attributable to the asset will flow to the entity.

  • The cost of the asset can be measured reliably.

If these criteria are met, the asset should initially be recognised at cost.

Purchased Intangible Assets

If an intangible asset (e.g., a licence, patent, or brand name) is purchased separately, it should initially be recognised at cost.

Measurement After Initial Recognition

An entity has two options:

1. Cost model

2. Revaluation model

Cost Model

• The intangible asset is carried at cost, less amortisation and any impairment losses.

• This model is more commonly used in practice.

• Amortisation follows the same principles as depreciation. The intangible asset is amortised over its useful life, with the annual expense recognised in the statement of profit or loss.

• An intangible asset with a finite useful life must be amortised over that life, typically using the straight-line method with a zero residual value.

• An intangible asset with an indefinite useful life:

  • Should not be amortised.

  • Must be tested for impairment annually and more frequently if there is an indication of impairment.

Maddi Olmayan Aktivlər | Intangible Assets

Tərif | Definition

"Maddi olmayan aktiv, fiziki mahiyyəti olmayan müəyyən edilə bilən qeyri-monetar aktivdir." (IAS 38, para 8)

Maddi olmayan aktivlərə aşağıdakılar daxildir:

• Lisenziyalar və kvotalar

• İntellektual mülkiyyət (patentlər, müəllif hüquqları və s.)

• Brend adları

• Ticarət nişanları

IAS 38-ə əsasən, bir aktivin müəyyən edilə bilən hesab edilməsi üçün bu iki kateqoriyadan birinə aid olmalıdır:

1. Ayrıla biləndir – aktiv ayrıca alınıb-satıla bilər.

2. Hüquqi və ya müqavilə öhdəliklərindən yaranır – bu, adətən bütöv bir şirkət alındıqda yaranır. Bu mövzu konsolidə edilmiş maliyyə hesabatlarında daha ətraflı izah ediləcək.

Həmçinin, aktiv normal aktiv tərifinə də uyğun gəlməlidir:

• Keçmiş hadisələr nəticəsində müəssisə tərəfindən idarə olunmalıdır (adətən hüquqi sənədlərlə təsdiqlənir).

• Gələcək iqtisadi fayda gətirməlidir (ya gəlir gətirməli, ya da xərcləri azaltmalıdır).

Tanınma | Recognition

Bir maddi olmayan aktivin maliyyə hesabatlarında tanınması üçün aşağıdakı meyarlara cavab verməlidir:

• Maddi olmayan aktiv tərifinə uyğun gəlməlidir.

• Tanınma meyarlarını ödəməlidir. (IAS 38, para 18)

  • Aktivə aid gələcək iqtisadi faydaların müəssisəyə daxil olması ehtimalı yüksək olmalıdır.

  • Aktivin dəyəri etibarlı şəkildə ölçülə bilməlidir.

Əgər bu şərtlər ödənilirsə, aktiv ilkin olaraq maya dəyəri ilə tanınmalıdır.

Alınmış Maddi Olmayan Aktivlər | Purchased Intangible Assets

Əgər maddi olmayan aktiv (məsələn, lisenziya, patent, brend adı) ayrıca alınmışdırsa, o, ilkin olaraq maya dəyəri ilə tanınmalıdır.

İlkin Tanınmadan Sonra Dəyərləndirmə | Measurement After Initial Recognition

Müəssisənin iki seçim imkanı var:

1. Maya dəyəri modeli (Cost Model)

2. Dəyər artırma (Revaluation Model)

Maya Dəyəri Modeli | Cost Model

• Aktiv, maya dəyəri əsasında uçota alınır, sonra isə amortizasiya və mümkün dəyərsizləşmə itkisi çıxılır.

• Bu model praktikada daha çox istifadə olunur.

• Amortizasiya maddi aktivlərdə tətbiq edilən köhnəlmə prinsipi ilə eyni qaydada işləyir.

• Aktiv faydalı ömrü ərzində amortizasiya edilir, hər il xərclər mənfəət və zərər hesabatında göstərilir.

• Əgər aktivin müəyyən olunmuş faydalı ömrü varsa, o, düzxətli metodla sıfır qalıq dəyəri ilə amortizasiya edilir.

• Əgər aktivin müəyyən olunmayan faydalı ömrü varsa:

  • Amortizasiya edilmir.

  • Hər il dəyərsizləşmə testi aparılmalıdır, və əgər aktivin dəyərsizləşməsi üçün əsaslı sübut varsa, daha tez-tez yoxlanmalıdır.

Revaluation Model | Yenidən Qiymətləndirmə Modeli

English

• The intangible asset may be revalued to a carrying amount of fair value, less subsequent amortisation and impairment losses.

• Fair value should be determined by reference to an active market.

An active market is a market in which transactions for the asset take place frequently and in large volume, providing ongoing pricing information.

IAS 38 states that active markets for intangible assets are rare and explicitly prohibits the revaluation of:

• Patents

• Brand names

• Trademarks

• Publishing rights

As a guide, indicators of an active market include:

• The items traded within the market are homogeneous (identical).

• Prices are publicly available.

Most intangible assets derive their value from their uniqueness, meaning they are unlikely to be homogeneous. Certain licences may meet the criteria for revaluation, but most other intangible assets will not.

Internally-Generated Intangible Assets

Generally, internally-generated intangible assets cannot be capitalised, as their costs cannot be separately identified from the general costs of running the business.

The following internally-generated items can never be recognised as intangible assets:

• Goodwill (inherent goodwill)

• Brands

• Mastheads

• Publishing titles

• Customer lists

Azərbaycan Dili

• Qeyri-maddi aktiv ədalətli dəyərə yenidən qiymətləndirilə bilər, lakin sonrakı amortizasiya və dəyər itkisi çıxılmaqla.

• Ədalətli dəyər yalnız aktiv bazara əsasən müəyyən edilməlidir.

Aktiv bazar – bu, aktivin tez-tez və böyük həcmdə alınıb-satıldığı, daimi qiymət məlumatı verən bazardır.

IAS 38 bildirir ki, qeyri-maddi aktivlər üçün aktiv bazarlar nadir hallarda olur və aşağıdakı aktivlərin yenidən qiymətləndirilməsini qadağan edir:

• Patentlər

• Brend adları

• Ticarət nişanları

• Nəşriyyat hüquqları

Aktiv bazarın əsas göstəriciləri:

• Bazarda alınıb-satılan mallar eyni xüsusiyyətlərə malik olmalıdır (homogen olmalıdır).

• Qiymətlər ictimaiyyət üçün açıq olmalıdır.

Əksər qeyri-maddi aktivlər dəyərini unikallığından alır, buna görə də homogen olmaları ehtimalı azdır. Bəzi lisenziyalar bu modelə uyğun gələ bilər və yenidən qiymətləndirilə bilər, lakin digər qeyri-maddi aktivlərin əksəriyyəti yenidən qiymətləndirilə bilməz.

Daxili Yaradılan Qeyri-Maddi Aktivlər

Ümumiyyətlə, daxili yaradılan qeyri-maddi aktivlər kapitalizə edilə bilməz, çünki onların dəyəri biznesin ümumi xərclərindən ayrılması mümkün deyil.

Aşağıdakı daxili yaradılmış aktivlər heç vaxt qeyri-maddi aktiv kimi tanınmır:

• Firmanın daxili nüfuzu (goodwill)

• Brendlər

• Başlıqlar (mastheads)

• Nəşriyyat adları

• Müştəri siyahıları

Brands | Brendlər

English

• The accounting treatment of brands has been a matter of controversy for many years. IAS 38 Intangible Assets has resolved this by stating that internally-generated brands may never be recognised.

• Expenditure on internally-generated brands cannot be separated from the overall cost of developing the business, so it must be written off as incurred.

• Separately acquired brand names, if measurable reliably, should be recognised as an intangible asset and accounted for in accordance with IAS 38.

Illustration 1 – Intangible Asset Classification

How should the following intangible assets be treated in the financial statements?

1. A publishing title acquired as part of a subsidiary company

2. A licence purchased to market a new product

Solution

• Publishing Title – The treatment depends on whether the asset can be reliably measured. If it can, it is recognised at fair value. Otherwise, it is treated as part of goodwill on acquisition.

• Licence – Since the licence was purchased separately, it should be initially capitalised at cost.

Goodwill | Firma Dəyəri (Goodwill)

Nature of Goodwill

Goodwill is the difference between:

1. The total value of a business

2. The aggregate fair value of its separable net assets

Separable net assets are those that:

• Can be identified

• Can be sold separately without disposing of the entire business

• Include identifiable intangible assets (e.g., patents, licences, trademarks)

Fair Value (IFRS 13 Definition)

Fair value is:
"The price that would be received to sell an asset or paid to transfer a liability in an orderly transaction between market participants at the measurement date."
(Defined in IFRS 13 Appendix A) – Also known as an exit price.

Why Goodwill Exists

Goodwill may arise due to:

• Reputation for quality or service

• Technical expertise

• Favourable contracts

• Strong management and skilled employees

Azərbaycan Dili

Brendlər

• Brendlərin mühasibat uçotu uzun illər mübahisəli məsələ olub. IAS 38 Qeyri-Maddi Aktivlər bu məsələyə aydınlıq gətirərək daxili yaradılan brendlərin qeyri-maddi aktiv kimi tanınmasının qadağan edildiyini bildirir.

• Daxili yaradılan brendlərə çəkilən xərclər ümumi biznesin inkişaf xərclərindən ayrıla bilmədiyi üçün xərcləndiyi anda silinməlidir.

• Ayrıca satın alınmış brend adları, əgər dəyəri etibarlı şəkildə ölçülə bilirsə, qeyri-maddi aktiv kimi tanınmalıdır və IAS 38-in ümumi qaydalarına uyğun uçota alınmalıdır.

Misal 1 – Qeyri-Maddi Aktivlərin Təsnifatı

Aşağıdakı qeyri-maddi aktivlər maliyyə hesabatlarında necə əks olunmalıdır?

1. Törəmə şirkətin alınması zamanı əldə edilmiş nəşr adı

2. Yeni bir məhsulun bazara çıxarılması üçün satın alınmış lisenziya

Həll

• Nəşr adı – Əgər aktivin dəyəri etibarlı şəkildə ölçülə bilirsə, ədalətli dəyərlə tanınır. Əks halda, törəmə şirkətin alınması zamanı goodwill-in bir hissəsi kimi uçota alınır.

• Lisenziya – Əgər ayrıca satın alınıbsa, başlanğıcda maya dəyəri ilə kapitalizə edilməlidir.

Firma Dəyəri (Goodwill)

Goodwill-in Mahiyyəti

Goodwill, aşağıdakı iki dəyər arasındakı fərqdir:

1. Biznesin ümumi bazar dəyəri

2. Ayrıla bilən xalis aktivlərin ümumi ədalətli dəyəri

Ayrıla bilən xalis aktivlər:

• Müəyyən edilə bilən aktivlər və öhdəliklərdir

• Ayrı satıla bilər, yəni bütün biznesi satmadan əlçatan ola bilər

• Patentlər, lisenziyalar və ticarət nişanları kimi qeyri-maddi aktivləri əhatə edir

Ədalətli Dəyərin Tərifi (IFRS 13)

Ədalətli dəyər belə müəyyən edilir:
"Ölçmə tarixində bazar iştirakçıları arasında nizamlı bir əməliyyətdə aktivin satışı və ya öhdəliyin köçürülməsi üçün alınacaq və ya ödəniləcək məbləğ."
(IFRS 13, Apendiks A) – Çıxış qiyməti (Exit price) kimi də tanınır.

Goodwill-in Səbəbləri

Goodwill aşağıdakı səbəblərə görə mövcud ola bilər:

• Keyfiyyətli məhsul və ya xidmətlərə görə nüfuz

• Texniki ekspertiza və biliklər

• Sərfəli müqavilələrin mövcudluğu

• Yaxşı idarəetmə və ixtisaslı işçi heyəti

Purchased and Non-Purchased Goodwill | Alınmış və Alınmamış Firma Dəyəri

English

Purchased Goodwill

• Arises when one business acquires another as a going concern

• Includes goodwill arising on consolidation of a subsidiary

• Recognised in financial statements because its value is measurable at a specific time

Non-Purchased Goodwill

• Also called inherent goodwill

• Has no identifiable value

• Not recognised in financial statements

IFRS 3 Business Combinations

• IFRS 3 governs accounting for business combinations and the treatment of goodwill

• Goodwill definition (IFRS 3, Appendix A):
  An asset representing future economic benefits arising from assets acquired in a business combination that are not individually identified and separately recognised.

• Negative Goodwill (Bargain Purchase Gain):

  • When the purchase price is less than the fair value of identifiable net assets

  • Treated as income

  • Covered in Chapter 18

Accounting for Non-Purchased Goodwill

• Not recognised in financial statements

• Exists but fails the recognition criteria as it cannot be measured reliably

Research and Development (R&D) | Tədqiqat və İnkişaf

Definitions

• Research (IAS 38, para 8):
  Original and planned investigation undertaken to gain new scientific knowledge and understanding.

• Development (IAS 38, para 8):
  Application of research findings or other knowledge to a plan or design for new or substantially improved materials, devices, products, processes, systems, or services before commercial production.

Accounting Treatment of R&D

Research Expenditure

• Written off as incurred → Expense in profit or loss

Development Expenditure

• Recognised as an intangible asset only if all conditions are met:

  1. Probable economic benefits (sale or cost savings)

  2. Intention to complete and use or sell

  3. Reliable cost measurement

  4. Adequate resources to complete the project

  5. Technical feasibility

  6. Expected profitability (benefits exceed costs)

• Only costs incurred after meeting these criteria can be capitalised

• Development expenses written off to profit or loss cannot be reinstated as assets

Depreciation on R&D Equipment

• If equipment is used in development, its depreciation is added to development costs

• Once the project is complete and commercial production starts, this cost is amortised

Azərbaycan Dili

Alınmış və Alınmamış Firma Dəyəri (Goodwill)

Alınmış Firma Dəyəri

• Bir biznesin başqa bir biznesi alması zamanı yaranır

• Törəmə şirkətin konsolidasiyası zamanı yaranan firma dəyəri də bura daxildir

• Maliyyə hesabatlarında tanınır, çünki dəyəri müəyyən vaxtda dəqiq ölçülə bilər

Alınmamış Firma Dəyəri

• Daxili (inherent) firma dəyəri də adlanır

• Dəqiq ölçülə bilmədiyi üçün tanınmır

• Maliyyə hesabatlarında əks olunmur

IFRS 3 – Biznes Birləşmələri

• Biznes birləşmələrinin mühasibat uçotunu tənzimləyir

• Goodwill tərifi (IFRS 3, Apendiks A):
  Biznes birləşməsində əldə edilən, lakin ayrıca müəyyən edilə və tanına bilməyən aktivlərdən gələcək iqtisadi faydaları təmsil edən aktivdir.

• Mənfi Firma Dəyəri (Ucuz Alış Faydası)

  • Əgər alınan biznesin dəyəri onun aktivlərinin ədalətli dəyərindən azdırsa, bu mənfi goodwill sayılır

  • Gəlir kimi tanınır

  • Bölmə 18-də ətraflı izah edilir

Alınmamış Firma Dəyərinin Uçotu

• Maliyyə hesabatlarında tanınmır

• Mövcuddur, lakin etibarlı şəkildə ölçülə bilmədiyi üçün tanınma kriteriyalarına cavab vermir

Tədqiqat və İnkişaf (R&D)

Təriflər

• Tədqiqat (Research) – IAS 38, para 8
  Yeni elmi bilik və anlayış əldə etmək məqsədi ilə aparılan orijinal və planlaşdırılmış araşdırma.

• İnkişaf (Development) – IAS 38, para 8
  Yeni və ya əhəmiyyətli dərəcədə təkmilləşdirilmiş materiallar, cihazlar, məhsullar, proseslər, sistemlər və xidmətlərin istehsalına yönəlmiş tədqiqat nəticələrinin tətbiqi.

Tədqiqat və İnkişafın Mühasibat Uçotu

Tədqiqat Xərcləri

• Xərcləndiyi anda birbaşa gəlir və zərər hesabatına silinir

İnkişaf Xərcləri

• Yalnız aşağıdakı şərtlər ödənildikdə qeyri-maddi aktiv kimi tanına bilər:

  1. İqtisadi faydanın əldə olunması ehtimalı (satış və ya xərclərin azalması)

  2. İstifadə və ya satış məqsədilə layihənin tamamlanması niyyəti

  3. İnkişaf xərclərinin etibarlı şəkildə ölçülməsi

  4. Layihənin tamamlanması üçün kifayət qədər resursun olması

  5. Texniki cəhətdən tamamlanmanın mümkünlüyü

  6. Gözlənilən gəlirlilik (mənfəət xərclərdən çox olmalıdır)

• Bu kriteriyalar ödənildikdən sonra çəkilən xərclər kapitalizə edilə bilər

• Daha əvvəl xərclərə silinmiş inkişaf xərcləri sonradan aktiv kimi bərpa edilə bilməz

İnkişaf Üçün Avadanlığın Amortizasiyası

• Əgər bir avadanlıq inkişaf prosesində istifadə edilirsə, onun amortizasiyası inkişaf xərclərinə əlavə edilir

• Layihə tamamlandıqdan və kommersiya istehsalı başladıqdan sonra bu xərclər amortizasiya edilir

Amortisation | Amortizasiya

English

• Development expenditure should be amortised over its useful life as soon as commercial production begins.

Azərbaycan Dili

• İnkişaf xərcləri istifadə müddəti ərzində kommersiya istehsalı başladıqdan sonra amortizasiya edilməlidir.

Test Your Understanding 1 | Anlayışınızı Yoxlayın 1

English

An entity has incurred the following expenditure during the current year:

(a) $100,000 spent on the initial design work of a new product – it is anticipated that this design will be taken forward over the next two-year period to be developed and tested with a view to production in three years' time.

(b) $500,000 spent on the testing of a new production system which has been designed internally and which will be in operation during the following accounting year. This new system should reduce production costs by 20%.

How should each of these costs be treated in the financial statements of the entity?

Azərbaycan Dili

Bir müəssisə cari il ərzində aşağıdakı xərcləri çəkmişdir:

(a) Yeni bir məhsulun ilkin dizayn işləri üçün 100,000$ xərclənmişdir – gözlənilir ki, bu dizayn növbəti iki il ərzində inkişaf etdirilib sınaqdan keçiriləcək və üç ildən sonra istehsala buraxılacaq.

(b) 500,000$, müəssisə daxilində hazırlanmış yeni istehsal sisteminin sınaqları üçün xərclənmişdir. Bu sistem növbəti mühasibat ilində istifadəyə veriləcək və istehsal xərclərini 20% azaldacaqdır.

Bu xərclər müəssisənin maliyyə hesabatlarında necə əks olunmalıdır?

Test Your Understanding 2 | Anlayışınızı Yoxlayın 2

English

An entity has incurred the following expenditure during the current year:

(i) A brand name relating to a specific range of chocolate bars, purchased for $200,000. By the year-end, a brand specialist had valued this at $250,000.

(ii) $500,000 spent on developing a new line of confectionery, including $150,000 spent on researching the product before management gave approval to fully fund the project.

(iii) Training costs for staff to use a new manufacturing process. The total training costs amounted to $100,000, and staff are expected to remain for an average of 5 years.

Explain the accounting treatment for the above issues.

Azərbaycan Dili

Bir müəssisə cari il ərzində aşağıdakı xərcləri çəkmişdir:

(i) Şokolad batonlarının müəyyən bir çeşidi ilə bağlı brend adı, 200,000$-a alınmışdır. İl sonuna doğru brend mütəxəssisi bunu 250,000$ olaraq qiymətləndirmişdir.

(ii) Yeni bir qənnadı məhsulu xəttinin inkişafına 500,000$ xərclənmişdir, bunun 150,000$-ı məhsulun tədqiqinə sərf olunmuşdur, idarəetmə isə layihənin tam maliyyələşdirilməsini təsdiq etmişdir.

(iii) Yeni istehsal prosesini istifadə etmək üçün işçilərin təlim xərcləri. Ümumi təlim xərcləri 100,000$ təşkil etmişdir və gözlənilir ki, işçilər orta hesabla 5 il müəssisədə qalacaqlar.

Yuxarıdakı məsələlər üçün mühasibat uçotunun tətbiqini izah edin.

Illustration 2 – Amortisation of Development Expenditure

Nümunə 2 – İnkişaf Xərclərinin Amortizasiyası

English

Improve has deferred development expenditure of $600,000 relating to the development of New Miracle Brand X. It is expected that the demand for the product will stay high for the next three years.

Annual sales are expected as follows:

• Year 1: 400,000 units

• Year 2: 300,000 units

• Year 3: 200,000 units

Brand X sells for $10 per unit.

How should the development expenditure be amortised?

Solution

There are two possibilities for writing off the development expenditure:

1. Equal instalments over three years:

   • $600,000 ÷ 3 years = $200,000 per year

2. Write off based on total expected sales (900,000 units):

   • Year 1: (400,000 / 900,000) × $600,000 = $266,667

   • Year 2: (300,000 / 900,000) × $600,000 = $200,000

   • Year 3: (200,000 / 900,000) × $600,000 = $133,333

Azərbaycan Dili

Improve Yeni Miracle Brand X-in inkişafı ilə bağlı 600,000$ məbləğində təxirə salınmış inkişaf xərclərinə malikdir. Gözlənilir ki, məhsula olan tələbat növbəti üç il ərzində yüksək qalacaqdır.

Gözlənilən illik satışlar:

• 1-ci il: 400,000 ədəd

• 2-ci il: 300,000 ədəd

• 3-cü il: 200,000 ədəd

Brand X hər ədəd üçün 10$ qiymətinə satılır.

İnkişaf xərcləri necə amortizasiya edilməlidir?

Həll

İnkişaf xərclərinin silinməsi üçün iki yanaşma mövcuddur:

1. Üç il ərzində bərabər hissələrlə silmək:

   • 600,000$ ÷ 3 il = hər il 200,000$

2. Ümumi gözlənilən satışlara əsasən silmək (900,000 ədəd):

   • 1-ci il: (400,000 / 900,000) × 600,000$ = 266,667$

   • 2-ci il: (300,000 / 900,000) × 600,000$ = 200,000$

   • 3-cü il: (200,000 / 900,000) × 600,000$ = 133,333$

Test Your Understanding 3

1. Cowper plc

Cowper plc has incurred the following expenses by 31 December 20X0:

• $20,000 spent on researching new cleaning chemicals.

• $40,000 spent on developing a new cleaning product, which will not go into commercial production until the next year. The development project meets the criteria laid down in IAS 38 Intangible Assets.

How should these costs be treated in Cowper plc's financial statements for the year ended 31 December 20X0?

A) $60,000 should be capitalised as an intangible asset on the statement of financial position.
B) $40,000 should be capitalised as an intangible asset and should be amortised; $20,000 should be written off to the statement of profit or loss.
C) $40,000 should be capitalised as an intangible asset and should not be amortised; $20,000 should be written off to the statement of profit or loss.
D) $60,000 should be written off to the statement of profit or loss.

2. Classification of Intangible Assets

Which TWO of the following items could potentially be classified as intangible assets?

A) Purchased brand name
B) Training of staff
C) Internally generated brand
D) Licences and quotas

3. Sam Co

Sam Co has provided the following information as at 31 December 20X6:

(i) Project A – $50,000 has been spent on the research phase of this project during the year.
(ii) Project B – $80,000 was spent on this project in the previous year and $20,000 this year. The project was capitalised in the previous year; however, it has been decided to abandon the project at the end of the year.
(iii) Project C – $100,000 was spent on this project this year. The project meets the criteria of IAS 38 and is to be capitalised.

Which of the following adjustments will be made in the financial statements as at 31 December 20X6?

A) Reduce profit by $70,000 and increase non-current assets by $100,000.
B) Reduce profit by $150,000 and increase non-current assets by $20,000.
C) Reduce profit by $130,000 and increase non-current assets by $180,000.
D) Reduce profit by $150,000 and increase non-current assets by $100,000.

Test Your Understanding 3 | Anlayışınızı Yoxlayın 3

1. Cowper plc

Cowper plc 31 dekabr 20X0 tarixinə qədər aşağıdakı xərcləri çəkmişdir:

• $20,000 yeni təmizlik kimyəvi maddələrinin tədqiqinə (research) sərf olunmuşdur.

• $40,000 yeni təmizlik məhsulunun inkişaf etdirilməsinə (development) sərf olunmuşdur, lakin bu məhsul növbəti ildən kommersiya istehsalına buraxılacaqdır. İnkişaf layihəsi IAS 38 Qeyri-maddi Aktivlər standartının tələblərinə uyğundur.

Bu xərclər Cowper plc-nin 31 dekabr 20X0 tarixinə maliyyə hesabatlarında necə göstərilməlidir?

A) $60,000 qeyri-maddi aktiv kimi kapitalizasiya edilməlidir.
B) $40,000 qeyri-maddi aktiv kimi kapitalizasiya edilməli və amortizasiya edilməlidir; $20,000 mənfəət və zərər hesabatına silinməlidir.
C) $40,000 qeyri-maddi aktiv kimi kapitalizasiya edilməli və amortizasiya edilməməlidir; $20,000 mənfəət və zərər hesabatına silinməlidir.
D) $60,000 mənfəət və zərər hesabatına silinməlidir.

2. Qeyri-maddi aktivlər kimi təsnif edilə biləcək elementlər

Aşağıdakılardan HANSILARI qeyri-maddi aktivlər kimi təsnif edilə bilər?

A) Alınmış brend adı
B) İşçilərin təlimi
C) Daxili yaradılmış brend
D) Lisenziyalar və kvotalar

3. Sam Co

Sam Co 31 dekabr 20X6 tarixinə aşağıdakı məlumatları təqdim etmişdir:

(i) Layihə A – Bu layihənin tədqiqat mərhələsində il ərzində $50,000 xərclənmişdir.
(ii) Layihə B – Keçən il bu layihəyə $80,000, cari ildə isə $20,000 xərclənmişdir. Layihə keçən il kapitalizasiya olunmuşdur, lakin ilin sonunda layihənin dayandırılmasına qərar verilmişdir.
(iii) Layihə C – Cari ildə bu layihəyə $100,000 xərclənmişdir. Layihə IAS 38 tələblərinə cavab verir və kapitalizasiya ediləcəkdir.

31 dekabr 20X6 tarixinə maliyyə hesabatlarında hansı düzəlişlər ediləcək?

A) Mənfəət $70,000 azaldılmalı və qeyri-cari aktivlər $100,000 artırılmalıdır.
B) Mənfəət $150,000 azaldılmalı və qeyri-cari aktivlər $20,000 artırılmalıdır.
C) Mənfəət $130,000 azaldılmalı və qeyri-cari aktivlər $180,000 artırılmalıdır.
D) Mənfəət $150,000 azaldılmalı və qeyri-cari aktivlər $100,000 artırılmalıdır.

Test Your Understanding

1. Accounting Treatment of Research and Development Expenditure

According to IAS 38 Intangible Assets, which of the following statements regarding the accounting treatment of research and development expenditure are true?

(i) Research is an original and planned investigation undertaken with the prospect of gaining new knowledge and understanding.
(ii) Development is the application of research findings.
(iii) Depreciation of plant used specifically for developing a new product can be capitalised as part of development costs.
(iv) Expenditure once treated as an expense cannot be reinstated as an asset.

Which of the following options is correct?

A) (i), (ii) and (iii)
B) (i), (ii) and (iv)
C) (ii), (iii) and (iv)
D) All of the above

2. Classification of Intangible Assets

Which of the following should be included in a company's statement of financial position as an intangible asset under IAS 38 Intangible Assets?

A) Internally developed brands
B) Internally generated goodwill
C) Expenditure on completed research
D) Payments made on the successful registration of a patent

3. Development Costs in X Co’s Financial Statements

During the year ending 31 December 20X8, X Co incurred:

• $200,000 of development costs for a new product.

• $60,000 spent on 1 January 20X8 on machinery specifically used to help develop the new product.

• $40,000 on building the brand identity.

• Commercial production is expected to start during 20X9.

• The machinery is expected to last 4 years with no residual value.

What value should be included within Intangible Assets in respect of the above in X Co’s Statement of Financial Position as at 31 December 20X8?

$ __________

4. Capitalisation of Development Expenditure

Which TWO of the following criteria must be met before development expenditure is capitalised according to IAS 38 Intangible Assets?

A) The technical feasibility of completing the intangible asset
B) Future revenue is expected
C) The intention to complete and use or sell the intangible asset
D) There is no need for reliable measurement of expenditure

5. Accounting Treatment in Madeira’s Financial Statements

For each issue, identify the correct accounting treatment in Madeira’s financial statements:

Expense Description

Capitalise as Intangible Asset

Expense

$400,000 spent on developing a new process that will bring in no revenue but is expected to bring significant cost savings

❓

❓

$400,000 spent on developing a new product. During development, a competitor launched a rival product, and now Madeira is hesitant to commit further funds to the process

❓

❓

$400,000 spent on marketing a new product, which has led to increased sales of $800,000

❓

❓

$400,000 spent on designing a new corporate logo for the business

❓

❓

Azərbaycan Dilində Versiya

Test Edin: Anlayışınızı Yoxlayın

1. Tədqiqat və İnkişaf Xərclərinin Mühasibat Uçotu

IAS 38 Qeyri-Maddi Aktivlər standartına əsasən, tədqiqat və inkişaf xərclərinin mühasibat uçotu ilə bağlı aşağıdakı ifadələrdən hansıları doğrudur?

(i) Tədqiqat – yeni bilik və anlayış əldə etmək məqsədi ilə aparılan orijinal və planlaşdırılmış araşdırmadır.
(ii) İnkişaf – tədqiqat nəticələrinin tətbiq edilməsidir.
(iii) Yeni məhsulun inkişafı üçün xüsusi olaraq istifadə edilən avadanlığın amortizasiyası inkişaf xərclərinin bir hissəsi kimi kapitalizasiya edilə bilər.
(iv) Xərclər bir dəfə xərc kimi tanındıqdan sonra, sonradan aktiv kimi tanına bilməz.

Doğru cavab hansıdır?

A) (i), (ii) və (iii)
B) (i), (ii) və (iv)
C) (ii), (iii) və (iv)
D) Yuxarıdakılar hamısı

2. Qeyri-Maddi Aktivlərin Təsnifatı

Aşağıdakılardan hansı IAS 38 Qeyri-Maddi Aktivlər standartına əsasən şirkətin maliyyə vəziyyəti hesabatında qeyri-maddi aktiv kimi tanına bilər?

A) Daxili inkişaf etdirilmiş brend adı
B) Daxili yaradılmış xoşməramlılıq (goodwill)
C) Başa çatmış tədqiqat xərcləri
D) Patent qeydiyyatı üçün ödənilmiş məbləğlər

3. X Co-nun İnkişaf Xərcləri ilə Bağlı Mühasibat Uçotu

31 dekabr 20X8-ci il tarixinə qədər X Co aşağıdakı xərcləri çəkmişdir:

• $200,000 yeni məhsulun inkişafı üçün xərclənib.

• $60,000 1 yanvar 20X8 tarixində yeni məhsulun inkişafına kömək məqsədilə xüsusi avadanlığa xərclənib.

• $40,000 brend identifikasiyasının qurulması üçün xərclənib.

• Kommersiya istehsalı 20X9-cu ildə başlanacaq.

• Avadanlığın istismar müddəti 4 il olacaq və qalığı dəyəri olmayacaq.

31 dekabr 20X8 tarixinə X Co-nun Maliyyə Vəziyyəti Hesabatında qeyri-maddi aktivlər bölməsində hansı məbləğ göstərilməlidir?

$ __________

4. İnkişaf Xərclərinin Kapitalizasiyası

IAS 38 Qeyri-Maddi Aktivlər standartına əsasən inkişaf xərclərinin kapitalizasiya olunması üçün hansı iki şərt ödənilməlidir?

A) Qeyri-maddi aktivin tamamlanmasının texniki mümkünlüyü olmalıdır
B) Gələcək gəlirin gözlənilməsi
C) Qeyri-maddi aktivin tamamlanması və istifadəyə/verilməsinə dair niyyətin olması
D) Xərclərin dəqiq ölçülməsi lazım deyil

5. Madeira Şirkətinin Mühasibat Uçotu

Aşağıdakı məsələlər üçün mühasibat uçotu ilə bağlı düzgün müalicəni müəyyən edin:

Xərcin Təsviri

Qeyri-Maddi Aktiv kimi Kapitalizasiya

Xərc kimi Tanınma

$400,000 yeni prosesin inkişafına xərclənib, gəlir gətirməyəcək, lakin əhəmiyyətli xərclərə qənaət edəcəyi gözlənilir

❓

❓

$400,000 yeni məhsulun inkişafına xərclənib. Rəqib yeni məhsul təqdim etdiyinə görə Madeira prosesi davam etdirməkdə tərəddüd edir

❓

❓

$400,000 yeni məhsulun marketinqinə xərclənib, satış $800,000 artıb

❓

❓

$400,000 şirkətin yeni loqosunun dizaynına xərclənib

❓

❓

Test Your Understanding – Answers

Test Your Understanding 1

(a) These are research costs as they are only in the early design stage and therefore should be written off to the statement of profit or loss in the period.

(b) These would appear to be development stage costs as the new production system is due to be in place fairly soon and will produce economic benefits in the shape of reduced costs. Therefore, these should be capitalised as development costs.

Test Your Understanding 2

(i) Brand Name

• The brand name is a purchased intangible asset, so it can be capitalised at the cost of $200,000.

• Intangible assets can only be revalued if an active market exists. This is unlikely here, as the brand name will not be a homogeneous item. Therefore, the item should be held under the cost model.

• The brand should be written off over its expected useful life. If this has an indefinite useful life, then no amortisation is charged. However, an annual impairment review would be required.

(ii) Research and Development Costs

• The $500,000 relates to research and development.

• Of the total, $150,000 should be expensed to the statement of profit or loss, as management had not displayed either the intention to complete or the release of resources to complete.

• Therefore, $350,000 can be capitalised as an intangible asset under development costs.

(iii) Training Costs

• The training costs must be expensed in the statement of profit or loss.

• The movement of staff cannot be controlled, and therefore, there is no way of restricting the economic benefits.

• If the staff leave, the company receives no benefit.

Azərbaycan Dilində Cavablar

Anlayışını Yoxla – Cavablar

Anlayışını Yoxla 1

(a) Bunlar tədqiqat xərcləridir, çünki onlar hələ ilkin dizayn mərhələsindədir və buna görə də mövcud dövrdə mənfəət və zərər hesabatına silinməlidir.

(b) Bunlar inkişaf mərhələsindəki xərclər kimi görünür, çünki yeni istehsal sistemi tezliklə tətbiq ediləcək və azaldılmış xərclər şəklində iqtisadi fayda gətirəcəkdir. Buna görə də, bu xərclər inkişaf xərcləri kimi kapitalizə edilməlidir.

Anlayışını Yoxla 2

(i) Brend Adı

• Brend adı satın alınmış qeyri-maddi aktivdir, buna görə də $200,000 dəyərində kapitalizə edilə bilər.

• Qeyri-maddi aktivlər yalnız aktiv bazar mövcud olduqda yenidən qiymətləndirilə bilər. Bu halda, brend adı homogen bir element olmadığı üçün bazarda aktiv şəkildə ticarət edilmir. Buna görə də, brend dəyər modeli ilə uçota alınmalıdır.

• Brend gözlənilən faydalı ömrü ərzində xərcləndirilməlidir. Əgər müddətsiz faydalı ömrü varsa, amortizasiya tətbiq olunmur. Bununla belə, illik dəyərsizləşmə testi aparılmalıdır.

(ii) Tədqiqat və İnkişaf Xərcləri

• $500,000 tədqiqat və inkişafla bağlıdır.

• Bunun $150,000-i mənfəət və zərər hesabatına xərc kimi tanınmalıdır, çünki rəhbərlik layihəni başa çatdırmaq niyyətini və ya bunun üçün resursların ayrıldığını nümayiş etdirməmişdir.

• Buna görə də, $350,000 inkişaf xərcləri kimi qeyri-maddi aktiv kimi kapitalizə edilə bilər.

(iii) Təlim Xərcləri

• Təlim xərcləri mənfəət və zərər hesabatında xərc kimi tanınmalıdır.

• İşçilərin yerdəyişməsi nəzarət edilə bilmədiyindən, iqtisadi faydaların məhdudlaşdırılması mümkün deyil.

• Əgər işçilər şirkətdən ayrılsa, şirkət heç bir fayda əldə etməyəcək.

Test Your Understanding 3 – Answers

1. Answer: C

• $20,000 is research and should be written off as incurred.

• $40,000 should be capitalised as a development asset but is not amortised until commercial production begins.

2. Answer: A and D

• Training costs cannot be capitalised, as a company cannot control the future economic benefits by limiting others' access to the trained staff.

• Internally generated brands cannot be capitalised under IAS 38.

• Purchased licences and quotas can be capitalised.

3. Answer: B

• Project A ($50,000 research) → Written off.

• Project B ($100,000 development, later abandoned) → Written off.

• Project C ($100,000 development, meets IAS 38 criteria) → Capitalised.

• Net impact: Reduce profit by $150,000 and increase non-current assets by $20,000 (due to offsetting write-off of Project B).

4. Answer: D

• All the statements are true.

5. Answer: D

• Internally generated intangible assets cannot be recognised.

• Research costs should be written off as incurred.

• Payments for the successful registration of a patent can be capitalised.

6. Answer: $215,000

• Development costs ($200,000) → Capitalised.

• Depreciation on machinery ($60,000 / 4 years = $15,000) → Capitalised.

• Internally generated brand ($40,000) → Cannot be capitalised.

• Total intangible assets: $215,000.

7. Answer: A and C

• There is no requirement for revenue, but there must be probable economic benefits (either revenue or cost savings).

• Technical feasibility and intention to complete and use/sell must be demonstrated.

8. Accounting Treatment for Expenses

Capitalise as Intangible Asset

$400,000 developing a new process (cost savings but no revenue) ✅

$400,000 developing a new product (abandoned due to competition) ❌

$400,000 spent on marketing a new product (leading to increased sales) ❌

$400,000 spent on designing a new corporate logo ❌

Azərbaycan Dilində Cavablar

Anlayışını Yoxla 3 – Cavablar

1. Cavab: C

• $20,000 tədqiqat xərci olaraq silinməlidir.

• $40,000 inkişaf aktivləri kimi kapitalizə edilməlidir, lakin kommersiya istehsalı başlayana qədər amortizasiya edilmir.

2. Cavab: A və D

• Təlim xərcləri kapitalizə edilə bilməz, çünki şirkət gələcək iqtisadi faydaları məhdudlaşdıra bilmir.

• Daxili yaradılan brendlər kapitalizə edilə bilməz.

• Alınmış lisenziyalar və kvotalar kapitalizə edilə bilər.

3. Cavab: B

• A layihəsi ($50,000 tədqiqat xərci) → Silinir.

• B layihəsi ($100,000 inkişaf xərci, lakin dayandırıldı) → Silinir.

• C layihəsi ($100,000 inkişaf xərci, IAS 38 tələblərinə cavab verir) → Kapitalizə edilir.

• Nəticə: Mənfəət $150,000 azalır, qeyri-dövriyyə aktivləri $20,000 artır.

4. Cavab: D

• Bütün ifadələr doğrudur.

5. Cavab: D

• Daxili yaradılan qeyri-maddi aktivlər tanınmır.

• Tədqiqat xərcləri çəkildiyi anda silinməlidir.

• Patent qeydiyyatı üçün ödənişlər kapitalizə edilə bilər.

6. Cavab: $215,000

• İnkişaf xərcləri ($200,000) → Kapitalizə edilir.

• Avadanlığın amortizasiyası ($60,000 / 4 il = $15,000) → Kapitalizə edilir.

• Daxili yaradılan brend ($40,000) → Kapitalizə edilmir.

• Cəmi qeyri-maddi aktivlər: $215,000.

7. Cavab: A və C

• Gəlir tələb olunmur, lakin iqtisadi faydalar gözlənilməlidir (ya gəlir, ya da xərc azaldılması şəklində).

• Texniki mümkünlük və tamamlanma niyyəti sübut edilməlidir.

8. Xərclərin Mühasibat Uçotu

Qeyri-maddi Aktiv Kimi Kapitalizə Etmək

$400,000 yeni prosesin hazırlanması (gəlir gətirmir, lakin xərc qənaəti var) ✅

$400,000 yeni məhsulun hazırlanması (rəqib məhsul səbəbindən dayandırıldı) ❌

$400,000 yeni məhsulun bazarlaması (satışları artırdı) ❌

$400,000 yeni loqotip dizaynı ❌