Mənzil tikintisi ilə məşğul olan şəxslərin sadələşdirilmiş vergi bəyannaməsi

Mənzil tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin sadələşdirilmiş vergi bəyannaməsi Vergi məcəlləsinin 218.1.1.2-ci maddəsinə əsasən Azərbaycan Respublikasının ərazisində mənzil tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan vergi ödəyiciləri tərəfindən tərtib edilərək təqdim olunur. Mənzil tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan vergi ödəyicisi konkret tikinti sahəsi üçün bəyannaməni yalnız bir dəfə təqdim edir. Bəyannamə tikintinin təməl işlərinin başlandığı rübdə tərtib olunur və həmin rübdən sonrakı ayın 20-dən gec olmayaraq vergi orqanına təqdim edilir.

Bəyannamə vergi orqanına təqdim edildikdən sonra hesablanmış vergi məbləği Vergi məcəlləsinin 221.5-ci maddəsinə əsasən bərabər hissələrlə 12.5% həcmində hər rübdən sonrakı ayın 20-dən gec olmayaraq öhdəlik tam yerinə yetirilinədək dövlət büdcəsinə ödənilir.

Mənzil tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin sadələşdirilmiş vergi elektron formada təqdim edilməsi üçün vergi ödəyicisi tərəfindən Bəyannamə Tərtibatı Proqramından (BTP) istifadə edilməlidir.

Bu məqsədlə vergi ödəyicisi https://www.e-taxes.gov.az/ saytının e-Bəyannamə  hissəsinin Lazımlı proqramlar bölməsindən müvafiq proqramları öz kompüterinə yükləyib səhifədə göstərilən ardıcıllıqla quraşdırmalıdır.

BTP kompüterə yükləndikdən sonra vergi ödəyicisi proqramın Fayl menyusunu seçməklə Yeni alt menyusuna daxil olur. Açılan pəncərədən Bəyannamə növündən Mənzil tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin sadələşdirilmiş vergi bəyannaməsi seçilərək Qəbul düyməsi sıxılır.

Açılan ekrandakı müvafiq bəyannamə 3 əsas:

Ümumi məlumat, verginin hesablanması və əlavə bölmələrindən ibarətdir. 

İlkin olaraq ümumi məlumat bölməsi tərtib edilir.

Bu bölmə 3 alt bölmədən ibarətdir.

I alt bölmənin idarə məlumatlarına aid vergi orqanı xanasında vergi ödəyicisin qeydiyyatda olduğu vergi orqanının adı ,vergi dövrü xanasında bəyannamənin rüblük təqdim edilməsi, rüb xanasında bəyannamənin hansı rübə aid olması, il xanasında isə bəyannamənin hansı ilə aid olması qeyd olunur.

II alt bölmənin şəxsi məlumatlara aid vöen xanasında vergi ödəyicisinin vöeni, ödəyici tipi xanasında vergi ödəyicisinin statusuna uyğun olaraq fiziki və ya hüquqi şəxs, adı xanasında vergi ödəyicisinin adı, mobil nömrə sətirlərində vergi ödəyicisinin mobil telefon nömrələri , şəhər nömrəsi sətirlərində isə vergi ödəyicisinin şəhər telefon nömrələri qeyd olunur.

III alt bölmənin bəyannamə məlumatlarına aid əsas fəaliyyət növü kodu xanasında vergi ödəyicisinin əsas fəaliyyət növünün kodu , adı xanasında isə seçilmiş fəaliyyət koduna uyğun olaraq fəaliyyət növünün adı avtomatik əks olunur. Təqdim olunmuş əlavələrin sayı xanasında vergi ödəyicisi tərəfindən bəyannaməyə əlavənin səhifələrinin sayı yazılır.

Bəyannamənin növü xanasında 4 variant seçimi var. 

Əgər hesabat dövrü üçün ilkin bəyannamə göndərilirsə onda cari bəyannamə seçilməlidir. 

Zərurət yarandıqda vergi məcəlləsinin 72.5-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş qaydada vergi ödəyicisi tərəfindən dəqiqləşdirilmiş bəyannamə təqdim edilir

Ləğv olma bəyannaməsi vergi ödəyicisi ləğv edildiyi hallarda seçilir.

Əgər ləğv olma bəyənnaməsinə səhv məlumatlar daxil edilmişdirsə onda həmin səhvləri düzəltmək üçün ləğvin dəqiqləşdirilmişi seçilməlidir.

Ümumi məlumat bölməsi tam tərtib edildikdən sonra növbəti verginin hesablanması bölməsinə keçilir. Bu bölmənin 810, 811, 812 və 813 sətirlərinin binanın ümumi sahəsi kv.m ilə sütununun müvafiq xanalarına Nazirlər kabinetinin 26 sentyabr 2007-ci tarixli 140 nömrəli qərarına əsasən müəyyən edilmiş şəhər və rayonların ərazilərinin zonalarında təməl işlərinə başlanmış bina və yaxud binaların ümumi sahəsi,dövlətə ayrılan hissə , dövlət büdcəsi, büdcədən kənar fondlar, dövlət zəmanəti və dövlətə ayrılan yardımlar hesabına tikilən yaşayış sahəsi, başqa tikintilərlə təmasda olmayan ayrıca tikilən fərdi və ya şəxsi yaşayış və ya bağ evlərinin yaxud tikililərinin sahəsi istisna olmaqla KV metrlə daxil edilir və həmin sətirlərə daxil edilmiş məlumatlar əsasında hesablanan vergi məbləği verginin məbləği manatla sütununun müvafiq xanalarında əks olunur.

814-cü Yekun sətrinin binanın ümumi sahəsi kvadrat metrlə və verginin məbləği manatla sütunlarına aid məlumatlar avtomatik olaraq əks olunur.

Vergi ödəyiciləri vergi ödəyicisi kimi uçota alındığı yerdən aslı olmayaraq mənzil tikintisi fəaliyyətinin faktiki həyata keçirildiyi mənzil tikintisi meydançasının faktiki yerləşdiyi ərazi , zona üçün müəyyən edilən sadələşdirilmiş vergini ödəyirlər. Bəyannamənin əlavə bölməsində təməl işlərinə başlanılmış hər tikintilər barədə məlumatlar daxil edilir. Əlavənin yuxarı sağ tərəfindəki + işarəsi sıxılmaqla əlavə olunan sətirdə tikilən bina üçün sərəncam verən orqanın adı, sərəncamın nömrəsi və tarixi , ayrılmış torpaq sahəsi kvadrat metrlə , tikilən binanın ünvanı. tikilən binanın ümumi sahəsi kvadrat metrlə ,poçt indeksi və tikinti apardığı şəhər və ya rayonun adı qeyd olunur.

Bəyannamə tərtib edildikdən sonra Fayl menyusunda qeyd et düyməsi sıxılmaqla bəyannamə qeyd edilir. Daha sonra paketlə menyusundan paketlə düyməsi sıxılır açılan pəncərədə ən son hazırlanan bəyannamələr siyahısından hazırlanaraq paketlənməli olan bəyannamə seçilir və bəyannaməni paketə əlavə et düyməsini sıxmaqla paketə əlavə edilir. Paket faylın adı sətrində hazırlanmış paketə ad verilərək paketlə düyməsi sıxılır və paket faylı yaradılır.

Bundan sonra istifadəçi https://www.e-taxes.gov.az/ internet səhifəsinə daxil olaraq səhifənin sol yuxarı tərəfində yerləşən Giriş düyməsini seçir. Açılan pəncərədə vergi ödəyicisinə məxsus istifadəçi kodu , parol və şifrə daxil edilir və bölmə sətrində e-bəyannamə seçilərək daxil ol düyməsi sıxılmaqla sistemə daxil olunur.

Burada e-bəyannamə menyusundan paket göndər düyməsi sıxılır. Açılan pəncərədə göndəriləcək paketi seçin sətrindən Browse düyməsini sıxmaqla növbəti pəncərədə C diskindən Ebyn qovluğuna daxil olaraq paketlər qovluğunun içərisindəki hazırlanmış paket seçilir. Daha sonra göndər düyməsi sıxılır. 

Növbəti açılan pəncərədə paketin müvəffəqiyyətlə yüklənməsi haqqında müvafiq mesaj çıxır. Bu mesaj oxunduqdan sonra göndərilən bəyannamələrin sistem tərəfindən yoxlanılması üçün yoxla düyməsi sıxılır. 

Yoxlama uğurla başa çatarsa açılan pəncərinin bəyannamə seç hissəsində təsdiqlənəcək bəyannamə işarə edilərək təsdiqlə düyməsi seçilir. 

Bu zaman açılan pəncərədə Seçdiyiniz bəyannamələri təsdiqləmək istəyirsinizmi məzmununda sualına OK düyməsinə vurmaqla təsdiqləmə əməliyyatı başa çatmış olacaq və bəyannamənin qəbul olunaraq təsdiqləndiyi barədə müvafiq təsdiq mesajı və bildiriş önə çıxacaqdır. 

Vergi ödəyicisi təsdiq mesajını aldıqdan sonra bildirişin üzərinə sıxmaqla təqdim etdiyi bəyannamənin bildirişinə baxa , kompüterinin yaddaşına saxlaya və ya çap edə bilər.

Təsdiqdən sonra təsdiqlənən  bəyannamə şəxsi hesab vərəqəsinə yazılır. 

Əlavə olaraq bildiririk ki,vergi ödəyicisi tərəfindən yuxarıda qeyd olunan qaydada tərtib olunan bəyannamə kağız formatında da vergi orqanına təqdim edilə bilər.

Bəyannamənin tərtibi və göndərilməsi zamanı qarşılaşdığınız sual və problemlərlə 195 nömrəsinə zəng etməklə 1 düyməsini seçərək vergilər nazirliyinin telefon məlumat xidmətinə müraciət edə bilərsiniz. 

Sual və Cavab

1. Mənzil tikintisi fəaliyyətinin vergi bəyannaməsində hansı sətirlər binanın ümumi sahəsi ilə bağlı məlumatları əks etdirir?

• 810, 811, 812, 813

2. Verginin hesablanması bölməsinin 810-813 sətirlərinə hansı məlumatlar daxil edilir?

• Binanın ümumi sahəsi (kv.m ilə), dövlətə ayrılan hissə, dövlət büdcəsi, büdcədənkənar fondlar, dövlət zəmanəti və dövlətə ayrılan yardımlar hesabına tikilən yaşayış sahəsi.

3. Nazirlər Kabinetinin hansı qərarına əsasən şəhər və rayonların ərazilərinin zonaları müəyyən edilmişdir?

• 26 sentyabr 2007-ci il tarixli 140 nömrəli qərar.

4. Hansı tikinti obyektləri verginin hesablanması zamanı istisna edilir?

• Başqa tikintilərlə təmasda olmayan ayrıca tikilən fərdi və ya şəxsi yaşayış və ya bağ evləri.

5. Verginin məbləği hansı sütunda əks olunur?

• Verginin məbləği manatla sütununda.

6. 814-cü yekun sətrində hansı məlumatlar avtomatik əks olunur?

• Binanın ümumi sahəsi kvadrat metrlə və verginin məbləği manatla.

7. Vergi ödəyiciləri vergini hansı yerə görə ödəyirlər?

• Mənzil tikintisi meydançasının faktiki yerləşdiyi ərazi və zonaya görə.

8. Mənzil tikintisi fəaliyyətinin aparıldığı sahənin uçotu hansı bölmədə aparılır?

• Bəyannamənin əlavə bölməsində.

9. Bəyannaməyə tikinti ilə bağlı əlavə məlumat necə daxil edilir?

• Əlavənin yuxarı sağ tərəfindəki “+” işarəsi sıxılmaqla.

10. Tikinti ilə bağlı əlavə edilən sətrdə hansı məlumatlar daxil edilir?

• Tikilən bina üçün sərəncam verən orqanın adı, sərəncamın nömrəsi və tarixi, ayrılmış torpaq sahəsi (kv.m ilə), binanın ünvanı, ümumi sahəsi, poçt indeksi və tikinti aparılan şəhər və ya rayonun adı.

11. Mənzil tikintisi fəaliyyətində vergi ödəyicisi kimi uçota alınma yeri vergi ödənişlərinə necə təsir edir?

• Vergi ödəyicisinin qeydiyyat yeri deyil, tikinti meydançasının yerləşdiyi ərazi üzrə sadələşdirilmiş vergi ödənilir.

12. Verginin hesablanması bölməsinin sütunları hansı əsasda doldurulur?

• Nazirlər Kabinetinin 140 nömrəli qərarında göstərilən zonalara uyğun olaraq.

13. Tikilən binanın ümumi sahəsi hansı ölçü vahidi ilə daxil edilir?

• Kvadrat metr (kv.m).

14. Tikinti üçün ayrılmış torpaq sahəsi bəyannaməyə hansı bölmədə daxil edilir?

• Əlavə olunan sətirdə.

15. Vergi bəyannaməsinin doldurulması zamanı hansı əsas məlumatlar qeyd olunmalıdır?

• Tikinti sahəsi, ayrılmış torpaq sahəsi, tikilən binanın ünvanı və ümumi sahəsi.

16. Mənzil tikintisi fəaliyyəti üçün sərəncamı verən orqanın məlumatları necə daxil edilir?

• Bəyannamənin əlavə bölməsində yeni sətir yaradılaraq.

17. Mənzil tikintisi ilə bağlı vergi öhdəlikləri hansı qanunvericiliyə əsasən müəyyən edilir?

• Vergi Məcəlləsi və Nazirlər Kabinetinin 140 nömrəli qərarına əsasən.

18. Binaların ümumi sahəsinin vergi bəyannaməsində qeyd edilməsi nə üçün vacibdir?

• Verginin düzgün hesablanması üçün.

19. Mənzil tikintisi üçün ayrılmış torpaq sahəsinin ölçüsü hansı bölmədə əks olunur?

• Əlavə olunan sətirdə.

20. Tikilən binanın poçt indeksi bəyannamənin hansı hissəsində qeyd olunur?

• Əlavə olunan sətirdə.

21. Mənzil tikintisi fəaliyyəti üzrə sadələşdirilmiş vergi necə hesablanır?

• Binanın ümumi sahəsi və yerləşdiyi zonaya əsasən.

22. Tikinti fəaliyyətinin faktiki həyata keçirildiyi ərazi vergi ödənişlərinə necə təsir edir?

• Vergi həmin əraziyə uyğun hesablanır və ödənilir.

23. Verginin hesablanması zamanı binanın dövlətə ayrılan hissəsi necə nəzərə alınır?

• Ayrılan hissə nəzərə alınaraq ümumi sahə üzrə hesablanır.

24. Bəyannamənin əlavə bölməsində tikintilərə aid məlumatların daxil edilməsi nə üçün lazımdır?

• Vergi orqanlarına tikinti fəaliyyəti barədə tam və dəqiq məlumat təqdim etmək üçün.

25. Mənzil tikintisi üçün sərəncam verən orqanın adı hansı hissədə qeyd edilir?

• Əlavə bölmədə yaradılan sətirdə.

26. Tikinti apardığı şəhər və ya rayonun adı bəyannamədə hansı bölmədə qeyd olunur?

• Əlavə bölmədə.

27. Mənzil tikintisi fəaliyyəti üzrə bəyannamə hansı hallarda doldurulmalıdır?

• Tikinti fəaliyyəti aparıldıqda və vergi öhdəliyi yarandıqda.

28. Dövlət büdcəsi hesabına tikilən yaşayış sahələri vergi hesablanmasına necə təsir edir?

• Vergi məbləği dövlətə ayrılan hissəyə uyğun tənzimlənir.

29. Mənzil tikintisi üzrə verginin hesablanması hansı əsaslarla həyata keçirilir?

• Tikinti obyektinin ümumi sahəsi və yerləşdiyi zonaya uyğun.

30. Mənzil tikintisi fəaliyyəti üzrə bəyannamədə yanlış məlumat daxil edildikdə nə etmək lazımdır?

• Düzəliş etmək üçün müvafiq düzəliş prosedurlarına əməl etmək lazımdır.